Gen. Kazimierz Sosnkowski. Zdymisjonowany za wierność Ojczyźnie

0
0
0
/

Dziś 45. rocznica śmierci wybitnego dowódcy, polityka, Komendanta Głównego Związku Walki Zbrojnej oraz Wodza Naczelnego Polskich Sił Zbrojnych. Gen. Sosnkowski był przeciwny wybuchowi Powstania Warszawskiego, a za antyrosyjską postawę był szykanowany przez aliantów.


Kazimierz Sosnkowski urodził się 19 listopada 1885 r. w Warszawie. Początkowo uczęszczał do warszawskiego gimnazjum, gdzie zaangażował się działalność tajnych kółek samokształceniowych.

Podejrzewany o spiskowanie przeciwko rosyjskiej władzy przeniósł się do Petersburga, gdzie zdał maturę. W 1905 r. dostał się na Politechnikę Warszawską, ale studiów nie podjął z powodu zamknięcia uczelni po wybuchu strajku szkolnego.

Zafascynowany postacią Piłsudskiego jeszcze w tym samym roku wstąpił do PPS, a rok później do Organizacji Bojowej PPS, gdzie pełnił funkcję komendanta w okręgu warszawskim, radomskim i Zagłębiu Dąbrowskim.

W 1907 r. rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej, angażując się jednocześnie w działalność niepodległościową. W 1908 r. utworzył Związek Walki Czynnej, a dwa lata później był współzałożycielem Związku Strzeleckiego, w którym od 1912 r. działał jako zastępca komendanta głównego i szef sztabu.

W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich, początkowo jako zastępca Piłsudskiego w 1. Pułku Piechoty, potem w I Brygadzie. Jednocześnie pełnił funkcję szefa sztabu. Obdarzony talentem dowódczym szybko awansował, w 1916 r., w wieku 31 lat, dosłużył się stopnia pułkownika.

Po kryzysie przysięgowym w 1917 r. został osadzony w Magdeburgu. Po zwolnieniu, w listopadzie 1918 r. przybył do Warszawy, gdzie objął funkcję dowódcy Okręgu Generalnego „Warszawa”. W marcu 1919 r. został wiceministrem spraw wojskowych. W 1920 r. otrzymał awans na generała dywizji.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej objął dowództwo Armii Rezerwowej, na której czele toczył walki obronne na północnym odcinku frontu. W sierpniu 1920 r. objął tekę ministra spraw wojskowych i został członkiem Rady Obrony Państwa. W okresie bitwy warszawskiej był faktycznym dowódcą obrony stolicy.

Pełniąc funkcję ministra miał duże zasługi w porządkowaniu struktur i modernizowaniu Wojska Polskiego. Po zawarciu pokoju ryskiego w 1921 r. sprawnie przeprowadził demobilizację, zapewniając żołnierzom opiekę materialną i moralną.

Był inicjatorem budowy portu w Gdyni i linii kolejowej na Hel, przyczynił się również rozpoczęcia budowy przyszłego Centralnego Okręgu Przemysłowego, który był jednym z najważniejszych projektów budowlanych II RP. Czuwał także nad organizacjami powstańczymi z Górnego Śląska oraz wspierał kombatantów ze szlaku bojowego Legionów i polskich korpusów na wschodzie.

Po odwołaniu ze stanowiska ministra w 1924 r. pełnił szereg funkcji dyplomatycznych, m.in. był przedstawicielem Polski przy Lidze Narodów na konferencję rozbrojeniową w Genewie.

W maju 1926 r. w czasie trwającego wówczas zamachu, niepoinformowany zawczasu przez Piłsudskiego, podjął próbę samobójczą. Odratowany, pół roku spędził w szpitalu. Do służby wrócił w 1927 r., został inspektorem Armii „Podole” i „Wołyń”, a w 1928 r. Armii „Polesie”. W 1936 r. został awansowany do stopnia generała broni.

W czasie kampanii wrześniowej dowodził Frontem Południowym. Po nieudanych próbach przebicia się na odsiecz Lwowa rozwiązał resztki swoich oddziałów, a następnie przedostał się do Francji.

W październiku 1939 r. został wyznaczony przez prezydenta na uchodźstwie Władysława Raczkiewicza na jego następcę oraz mianowany przewodniczącym Komitetu Ministrów ds. Kraju i ministrem bez teki w rządzie gen. Sikorskiego.

W listopadzie 1939 r. został Komendantem Głównym nowo powstałego Związku Walki Zbrojnej. Po klęsce Francji przekazał dowództwo ZWZ gen. Stefanowi Roweckiemu.

W 1941 r. ustąpił z emigracyjnego rządu na znak protestu przeciwko nieuregulowaniu kwestii wschodnich granic Polski w układzie Sikorski-Majski.

W lipcu 1943 r., po śmierci gen. Sikorskiego, objął stanowisko Naczelnego Wodza. Przeciwny wybuchowi powstania warszawskiego, w czasie walk w stolicy zabiegał o pomoc aliantów, zarzucając rządom Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych niedotrzymanie zobowiązań sojuszniczych, czemu dał wyraz w słynnym rozkazie nr 19 z 1 września 1944 r. skierowanym do żołnierzy Armii Krajowej.

We wrześniu 1944 r., pod naciskiem premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla, został zdymisjonowany ze stanowiska Naczelnego Wodza. Pozbawiony funkcji wojskowych, w listopadzie 1944 r. jako cywil wyjechał do Kanady, gdzie pozostał już na stałe. Ze względu nieugiętą postawę w stosunku do władz ZSRR rządy amerykański i angielski do 1949 r. odmawiały mu wiz wjazdowych.

Na emigracji w dalszym ciągu podejmował działania na rzecz Polski. W latach 1952-1954 w Londynie występował w charakterze mediatora między skłóconymi stronnictwami, doprowadzając do podpisania aktu zjednoczenia narodowego.

Gen. Kazimierz Sosnkowski zmarł 11 października 1969 r. w Arundel. W 1992 r. urnę z jego prochami sprowadzono do Polski i złożono w podziemiach archikatedry św. Jana Chrzciciela w Warszawie.

Był wielokrotnie odznaczany najwyższymi odznaczeniami państwowymi, m.in. pośmiertnie Orderem Orła Białego w 1995 r.

Paweł Brojek
Źródło: ipn.gov.pl


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną