Wacław Bajkowski – endek i prezydent Lublina, który zginął w Dachau

Dziś mija kolejna rocznica śmierci jednej ze słabiej znanych postaci ruchu endeckiego, Wacława Bajkowskiego - organizatora odradzającego się samorządu miejskiego i prezydenta Lublina w czasie I wojny światowej. Wacław Bajkowski urodził się 31 grudnia 1875 r. we wsi Włostowice koło Puław. Maturę uzyskał w gimnazjum rządowym w Lublinie w 1899 r. Studia prawnicze ukończył na Uniwersytecie Warszawskim w 1903 r. i rozpoczął aplikację adwokacką w Lublinie, specjalizując się w prawie cywilnym. W 1908 r. został powołany w poczet adwokatów przysięgłych, założył kancelarię adwokacką w Lublinie i prowadził ją do 1919 r. W międzyczasie związał się z ruchem endeckim, działał w Stronnictwie Narodowym. W 1915 r. wstąpił do Miejskiego Komitetu Obywatelskiego. Był jednym z organizatorów sądownictwa obywatelskiego w Lublinie. Pracował w Wydziale Sądzącym przy Radzie Naczelnej Milicji Obywatelskiej. Przez kilka miesięcy 1915 r. zasiadał jako sędzia w Trybunale Lubelskim. Brał udział w organizowaniu odradzającego się samorządu miejskiego w Lublinie, w grudniu 1916 r. został radnym miejskim, a 28 grudnia tego roku pierwsza Rada Miejska powołała go na prezydenta miasta Lublina. Na tym stanowisku dokonał reorganizacji administracji miejskiej. Dbał o aprowizację ludności oraz o szkolnictwo podstawowe i pomoc społeczną. W 1917 r. wspierał przygotowania lubelskich organizacji do uczczenia rocznicy Konstytucji 3 maja oraz setnej rocznicy śmierci Tadeusza Kościuszki. W lutym 1918 r. rząd Jana Kucharzewskiego powołał go na komisarza wyborczego w Lublinie przed wyborami do Rady Stanu Królestwa Polskiego. W związku z ograniczaniem uprawnień samorządu na wniosek Bajkowskiego Rada Miejska podjęła uchwałę o zerwaniu stosunków z władzami okupacyjnymi, co doprowadziło do zwolnienia go przez generalnego gubernatora Antoniego Liposcaka z obowiązków prezydenta miasta. W 1919 r. Bajkowski przeniósł się do Zamościa i do 1940 r. prowadził kancelarię adwokacką. Jako aktywny członek Stronnictwa Narodowego kilka razy został wybrany radnym miejskim. W czerwcu 1940 r. Wacław Bajkowski został aresztowany przez gestapo i osadzony w Rotundzie Zamojskiej, a następnie na Zamku w Lublinie. Więziony w obozie Oranienburg, a następnie w  Dachau, został tam zamordowany 11 kwietnia 1941 r. W 2009 r. jego imieniem została nazwana jedna z lubelskich ulic, znajdująca się w bezpośrednim sąsiedztwie Ratusza, w którym przed laty urzędował. Paweł Brojek