W niedzielę 24 kwietnia w Warszawie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach zostanie uroczyście pochowany Zygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszka” - dowódca V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, zamordowany przez komunistów w 1951 r. Jak poinformowało Ministerstwo Obrony Narodowej uroczystości pogrzebowe śp. ppłk. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki” będą miały charakter państwowy. Uczestniczyć w niej będą przedstawiciele najwyższych władz państwowych, w tym prezydent RP Andrzej Duda i wojskowych. Jak informuje Instytut Pamięci Narodowej msza żałobna pod przewodnictwem biskupa polowego Józefa Guzdka rozpocznie się w niedzielę 24 kwietnia, o godzinie 15:00, w kościele pw. św. Karola Boromeusza, przy ul. Powązkowskiej 14. Na mszę do kościoła ze względu na charakter państwowy uroczystości pogrzebowych można dostać się tylko ze specjalnym zaproszeniem albo akredytacją dziennikarską.  Około godziny 16:00 kondukt poprzedzi pododdział konny w barwach 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich, po czym nastąpi przemarsz uczestników na Cmentarz Wojskowy na Powązkach. Śp. ppłk Zygmunt Szendzielarz spocznie w grobie rodzinnym na Powązkach Wojskowych, obok zmarłej w 2012 r. córki Barbary Szendzielarz. Wiosną 2013 roku szczątki „Łupaszki” odnalazł na Łączce na warszawskich Powązkach Wojskowych zespół badaczy IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka. Ich identyfikacji dokonali specjaliści ze szczecińskiego Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w ramach Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów. Ustalenie tożsamości doczesnych szczątków było możliwe dzięki badaniom DNA. To efekt realizacji przez IPN i szereg współpracujących instytucji (m.in. Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz PUM) ogólnopolskiego projektu badawczego „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego 1944–1956”. Świadectwo potwierdzające identyfikację Zygmunta Szendzielarza odebrała sanitariuszka w jego oddziale – Lidia Lwow-Eberle 22 sierpnia 2013 r.

---

Zygmunt Szendzielarz (1910–1951), ps. „Łupaszka”, major, oficer WP, dowódca V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej oraz oddziałów partyzanckich eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK, następnie Ośrodka Mobilizacyjnego Okręgu Wileńskiego AK, kawaler Krzyża Virtuti Militari V klasy. Po ukończeniu szkoły podchorążych kawalerii w Grudziądzu przydzielony został do 4 pułku ułanów zaniemeńskich w Wilnie. Walczył w stopniu porucznika w 4 pułku Wileńskiej Brygady Kawalerii w wojnie 1939 roku. Za zasługi z tego czasu odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy. Po nieudanych próbach przedostania się na Zachód pod fałszywym nazwiskiem powrócił do rodzinnego Wilna. Od 1940 r. współtworzył konspiracyjne struktury pułkowe, tj. grupę kpt. Giedrojcia. Po rozbiciu w sierpniu 1943 r. przez sowiecką brygadę Fiodora Markowa oddziału partyzanckiego AK ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”, Szendzielarz odtworzył tę jednostkę, występującą odtąd pod nazwą V Brygady Wileńskiej AK lub Brygady Śmierci. Za zgodą komendy okręgu V Wileńska Brygada AK nie wzięła udziału w operacji wileńskiej 1944 r. Podzielona na małe grupy przedostała się na zachód celem ponownego połączenia w Puszczy Augustowskiej. W sierpniu 1944 r. żołnierze, którym udało się przedostać (20-40 osób) zebrali się ponownie pod dowództwem Szendzielarza i podporządkowali białostockiej Komendzie Okręgu AK. Odtworzona w kwietniu 1945 r. na Białostocczyźnie V Brygada – w sierpniu 1945 r. liczyła 250 żołnierzy. Przeprowadziła kilkadziesiąt udanych akcji przeciw NKWD, UBP, MO i KBW. Zgodnie z rozkazami dowództwa Delegatury Sił Zbrojnych we wrześniu 1945 brygada została zdemobilizowana. Zygmunt Szendzielarz odtworzył ją ponownie w kwietniu 1946 r. na obszarze północnej Polski (działając teraz w ramach eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK). Jesienią 1946 r. wraz z grupą ppor. Henryka Wieliczki „Lufy” powrócił na teren woj. białostockiego, dołączając do VI Wileńskiej Brygady AK dowodzonej przez por. Lucjana Minkiewicza „Wiktora”, a następnie ppor. Władysława Łukasiuka „Młota”. Od wiosny 1947 r. ukrywał się. Aresztowany 30 czerwca 1948 r. w Osielcu na Podhalu przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Po długotrwałym śledztwie 2 listopada 1950 r. skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na karę śmierci. Bolesław Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Zamordowany 8 lutego 1951 r. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Szczątki Zygmunta Szendzielarza odnaleziono wiosną 2013 r. w pobliżu kwatery „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Świadectwo potwierdzające identyfikację Zygmunta Szendzielarza odebrała sanitariuszka w jego oddziale Lidia Lwow-Eberle 22 sierpnia 2013 r. W lutym 2016 roku Zygmunt Szendzielarz został awansowany przez Ministra Obrony Narodowej do stopnia podpułkownika (biogram IPN). opr. IF Źródło: mon.gov.pl, ipn.gov.pl