21 czerwca 1956 r. zmarł Władysław Jabłonowski, publicysta, literat, krytyk literacki, działacz Narodowej Demokracji, bliski współpracownik i przyjaciel Romana Dmowskiego. Władysław Jabłonowski urodził się 22 września 1865 r. w Żabokrzyczu na Podolu. Po ukończeniu w 1884 r. gimnazjum w Białej Cerkwi służył krótko w wojsku rosyjskim. W latach 1885-1886 studiował nauki przyrodnicze na Politechnice Lwowskiej, w 1887 r. odbył podróż do Grecji i Turcji. Studia kontynuował na uniwersytetach w Genewie (filozofia i filologia), Francji (psychologia, filozofia, filologia) i w Lipsku. W okresie studiów w Szwajcarii nawiązał kontakt m.in. z Zygmuntem Miłkowskim. W latach 1888-1890 przewodniczył Towarzystwu „Polonia” w Genewie. Od 1888 r. należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Wstąpił też do Ligi Polskiej, gdzie poznał Romana Dmowskiego, z którym z czasem się zaprzyjaźnił. Organizował manifestacje z okazji 100-lecia powstania kościuszkowskiego oraz brał udział w krakowskim pochówku Mickiewicza. W 1893 r. był jednym z założycieli Ligi Narodowej. Aresztowany w kwietniu 1894 r. w Warszawie za udział w patriotycznych demonstracjach, został uwięziony w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej i zesłany do guberni orienburskiej, skąd wrócił w 1895 r. na mocy amnestii. W 1905 r. współorganizował Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne w Galicji. Był redaktorem tygodnika „Myśl Polska”, a także „Gońca”, „Głosu Warszawskiego” oraz „Gazety Warszawskiej”. W latach 1909–1912 pełnił mandat poselski w III Dumie Państwowej. W 1908 r. został przyjęty w poczet członków Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W wystąpieniach prasowych w czasie pierwszych miesięcy wojny dawał wyraz antyniemieckiemu nastawieniu narodowej demokracji. Poprzez zainicjowane przez siebie tajne wydawnictwo „Wolne Głosy” występował przeciw współpracy z Niemcami, propagując współpracę z Rosją. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, w latach 1919–1922 zasiadał w Sejmie Ustawodawczym, a w okresie 1922–1935 w Senacie I, II i III kadencji z ramienia Związku Ludowo-Narodowego. Jako członek poufnej misji endeków w Watykanie w 1926 r. przyczynił się do wyboru Augusta Hlonda na arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski. Był przeciwnikiem Józefa Piłsudskiego i sanacji, jednocześnie opowiadał się za faszyzmem Mussoliniego. Poza uczestnictwem w senackiej komisji spraw zagranicznych i organach endecji poświęcił się przede wszystkim pracy literackiej. Zajmował się krytyką oraz historią literatury rosyjskiej. Był autorem wielu szkiców i esejów krytyczno-literackich, rozpraw i książek poświęconych kulturze i literaturze Europy Zachodniej i Polski. Cieszył się uznaniem przede wszystkim jako nowelista. W czasie II wojny światowej mieszkał w Warszawie, a po powstaniu warszawskim w Olesinie koło Nadarzyna. Ostatnie lata życia spędził w Sopocie. Zmarł 21 czerwca 1956 r., został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. opr. Paweł Brojek Źródło: sejm.gov.pl