Dziś mija 65 lat od śmierci płk. Aleksandra Krzyżanowskiego „Wilka”

0
0
0
/

aleksanderkrzyzanowski29 września 1951 r., po ciężkim śledztwie w mokotowskim więzieniu, zmarł płk Aleksander Krzyżanowski ps. „Wilk”, komendant Okręgu Wileńskiego AK, dowódca operacji „Ostra Brama” na Wileńszczyźnie. Pomimo tortur nie przyznał się do zarzucanych mu czynów. Aleksander Krzyżanowski urodził się 18 lutego 1895 r. w Briańsku na terenie dzisiejszej Rosji w rodzinie z tradycjami patriotycznymi, jego ojciec walczył w powstaniu styczniowym. W 1905 r. przeniósł się wraz z rodziną do Homla, a następnie do Petersburga. W 1916 r. rozpoczął studia na Wydziale Elektromechanicznym Instytutu Technologicznego. W następnym roku odbył przyspieszony kurs w Konstantynowskiej Szkole Artylerii, po którym został wcielony do 18. Syberyjskiego Dywizjonu Artylerii Polowej. Jesienią 1917 r. wstąpił do utworzonego kilka miesięcy wcześniej I Korpusu Polskiego dowodzonego przez gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego. Po jego rozwiązaniu osiadł w Warszawie, gdzie rozpoczął studia na Uniwersytecie Warszawskim. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, walczył m.in. pod Dyneburgiem. Za męstwo na polu walki został odznaczony Krzyżem Walecznych. W okresie międzywojennym kontynuował karierę w wojsku, sprawował funkcje dowódcze w różnych jednostkach, szkolił się kursach oficerskich. W 1938 r. objął stanowisko dowódcy I dywizjonu 26. Pułku Artylerii Lekkiej w Skierniewicach w składzie 26. Dywizji Piechoty. W czasie kampanii wrześniowej walczył w jej składzie w ramach Armii „Poznań”, a następnie Armii „Pomorze”. Po bitwie pod Bzurą i walkach w okolicach Łowicza brał udział w walkach przeciwko Niemcom w Górach Świętokrzyskich. W II połowie października 1939 r. przedostał się do Warszawy, gdzie związał się ze Służbą Zwycięstwu Polski przekształconą wkrótce w Związek Walki Zbrojnej. W listopadzie przedostał się na Wileńszczyznę z zadaniem organizowania tam konspiracji. Na przełomie marca i kwietnia 1940 r. został szefem sztabu i zastępcą komendanta Okręgu Wileńskiego ZWZ. W maju 1941 r. objął stanowisko komendanta Okręgu, które sprawował do lipca 1944 r. W tym czasie pracował na rzecz rozbudowy siatki konspiracyjnej, rozwijał działalność sabotażowo-dywersyjną. Był jednym z założycieli Biura Informacji i Propagandy w Wilnie, brał też aktywny udział w przygotowaniach do akcji „Burza”. W lipcu 1944 r. w ramach operacji „Ostra Brama” dowodzone przez niego oddziały Wileńskiego i Nowogródzkiego Okręgu AK atakowały bronione przez garnizon niemiecki Wilno. Kilka dni po zdobyciu miasta Krzyżanowski został zaproszony na rozmowy z dowództwem wojsk radzieckich, a następnie podstępnie aresztowany przez NKWD. Początkowo był więziony w Wilnie i Moskwie. Następnie przebywał w obozach dla internowanych w Diagilewie i Griazowcu, z którego uciekł w sierpniu 1947 r. Po powrocie do Wilna podczas wizyty w polskim konsulacie ujawnił swoje prawdziwe nazwisko, co zadecydowało o jego ponownym aresztowaniu, a następnie osadzeniu w więzieniu na moskiewskich Butyrkach. Po przesłuchaniu uzyskał zgodę na powrót do Polski. Po przyjeździe do kraju w październiku 1947 r. zamieszkał w Milanówku. Mimo że nie utrzymywał kontaktów z podziemiem, na początku lipca 1948 r. został aresztowany przez UB, a następnie osadzony w więzieniu mokotowskim w Warszawie. Poddany ciężkiemu śledztwu, oskarżany o współprace z Niemcami, nie przyznał się do zarzucanych mu czynów. Zmarł 29 września 1951 r. w szpitalu więziennym na gruźlicę. Pochowano go potajemnie między cmentarzem komunalnym a wojskowym na warszawskich Powązkach. W marcu 1957 r. jego szczątki zostały ekshumowane i następnie uroczyście złożone na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. W 1994 r. za szczególne zasługi w działalności konspiracyjnej i w walce zbrojnej z niemieckim okupantem płk Aleksander Krzyżanowski został pośmiertnie awansowany do stopnia generała brygady. W 2012 r. odznaczono go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Źródło: Krzysztof Tarka: Generał Aleksander Krzyżanowski „Wilk”, Warszawa 2000

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną