Tratowani przez konie. Masakra jeńców wojennych w Zambrowie

W nocy z 13 na 14 września 1939 r., w koszarach wojskowych w Zambrowie na Mazowszu, doszło do masakry ok. 200 polskich żołnierzy - jeńców z 18 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego. Celowo spłoszone przez Niemców konie, przebiegając przez plac, tratowały setki Polaków. Uciekający ginęli w ogniu karabinów maszynowych.

W dniach 10-13 września 1939 r., w rejonie Zambrowa na Mazowszu, 18 Dywizja Piechoty Wojska Polskiego, dowodzona przez płk. Stefana Kosseckiego, toczyła walki z XIX Korpusem Pancernym gen. Heinza Guderiana. Zdecydowana przewaga liczebna wroga spowodowała kapitulację polskich oddziałów.

13 września Niemcy spędzili ok. 4000 polskich jeńców na plac ćwiczebny koszar wojskowych w Zambrowie. Tuż obok znajdowały się przejęte przez Niemców konie oraz wozy taborowe. Plac był oświetlany w nocy przez reflektory samochodowe, ustawiono karabiny maszynowe. Pod wieczór jeńcom oznajmiono, że każdy, kto wstanie z miejsca, zostanie zastrzelony.

W nocy z niewyjaśnionych przyczyn na plac ze śpiącymi żołnierzami wpadł tabun koni taborowych. W wyniku powstałej paniki Niemcy otworzyli ogień do usiłujących uniknąć stratowania Polaków. Ostrzał został przerwany dopiero po dziesięciu minutach, gdy okazało się, że ranni zostali także niemieccy żołnierze.

Tym, którzy przeżyli, ponownie zabroniono się ruszać, w wyniku czego ranni i umierający nie otrzymali żadnej pomocy. Następnego dnia rano okazało się, że zastrzelono ok. 200 jeńców, a dalszych 100 zostało rannych.

Świadkowie ocaleli z masakry twierdzili, że mord był dokonany z premedytacją i Niemcy celowo spłoszyli konie. Oficjalny niemiecki komunikat mówił z kolei o około 100 zabitych podczas próby ucieczki. Pozostałych przy życiu jeńców popędzono w kierunku Łomży.

Do dziś niewyjaśniona pozostaje sprawa miejsca pochówku ofiar zbrodni. Prawdopodobnie znajduje się ono na terenie byłych koszar lub w jego pobliżu.

opr. Paweł Brojek
źródło: Jochen Böhler: Najazd 1939. Niemcy przeciw Polsce. Kraków: Wydawnictwo "Znak", 2011
Szymon Datner: Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961
fot. ipn.gov.pl

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.