Stracony po sfingowanym procesie

W latach 1950-1952 Główny Zarząd Informacji, ówczesny organ kontrwywiadu wojskowego, na podstawie sfałszowanych dowodów przeprowadził postępowanie karne wobec 7 oficerów Marynarki Wojennej. W grupie skazanych w tzw. procesie komandorów znalazł się kmdr Jerzy Staniewicz, obrońca Helu, wiezień niemieckich oflagów, zamordowany 12 grudnia 1952 r. Jerzy Staniewicz urodził się 6 sierpnia 1903 r. w Kuźniecku w Rosji. Kształcił się w rosyjskim gimnazjum państwowym. W 1919 r. wstąpił jako ochotnik do formowanej na Syberii 5. Dywizji Strzelców WP, w której był kanonierem. Ukończył tam kurs podoficerski. Do Polski powrócił w 1921 r. Otrzymał przydział do 30. pułku artylerii we Włodawie, skąd na własną prośbę przeniesiono go do baonu szkolnego w Wilnie. W 1923 r. zdał eksternistycznie egzamin maturalny, następnie kształcił się w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie i Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu. Służbę w marynarce rozpoczął w 1927 r., był oficerem wachtowym na ORP „Wilia” i „Ślązak”. Od 1929 r. pełnił funkcje sztabowe, w międzyczasie ukończył kurs oficerów broni podwodnej we Francji. W 1933 r. powrócił do służny na ORB “Ślązak” jako zastępca dowódcy, a nastepnie dowódca.

Od 1937 r. jako kapitan marynarki kierował Wydziałem Mobilizacyjnym Dowództwa Floty. Przeprowadzał mobilizację oddziałów, organizował obronę i zajmował sie uzbrajaniem polskiego odcinka wybrzeża.

W czasie kampanii wrześniowej służył w sztabie Dowództwa Floty na Helu. Organizował nowe oddziały złożone z ochotników i marynarzy dla obrony Kępy Oksywskiej i Helu. Po kapitulacji 2 października 1939 r. trafił do niewoli. Przebywał w oflagach: X C w Nienburgu pod Hanowerem, XVIII B w Spittalu w Austrii i II C w Woldenbergu na Pomorzu. Po uwolnieniu w styczniu 1945 r. powrócił do kraju. Powołany do służby w Sztabie Głównym marynarki został mianowany szefem Oddziału Organizacyjno-Mobilizacyjnego. Od czerwca 1949 r. pracował w Sztabie Generalnym WP jako Szef Wydziału Marynarki Wojennej. Był wysoko oceniany przez przełożonych za fachowość. Zatrzymany w grudniu 1951 r. przez Główny Zarząd Informacji, został bezpodstawnie oskarżony o działalność szpiegowską i dywersyjną w ramach spisku istniejącego rzekomo w Marynarce Wojennej. Wraz z nim aresztowano jeszcze sześciu komandorów: Zbigniewa Przybyszewskiego, Roberta Kasperskiego, Kazimierza Kraszewskiego, Stanisława Mieszkowskiego, Wacława Krzywca i Mariana Wojcieszka. Załamany tragiczną śmiercią syna, do której doszło kilka miesięcy przed aresztowaniem, poddany brutalnemu śledztwu, przyznał się do zarzucanych mu czynów: przynależności do spiskowej organizacji wojskowej, współkierowaniu nią oraz roli łącznika z centralnymi ogniwami konspiracji. W czasie sfingowanego procesu, toczącego się w lipcu 1952 przed Najwyższym Sądem Wojskowym w gmachu GZI w Warszawie, oskarżycielem był prokurator Leonard Azarkiewicz, oficer radziecki, służący w WP. 21 lipca 1952 r. NSW pod przewodnictwem płk. Piotra Parzenieckiego skazał kmdra Staniewicza wraz z czterema współoskarżonymi na karę śmierci. Wyrok wykonano 12 grudnia 1952 r. Po zmianach politycznych 1956 r. NSW uchylił wyrok skazujący na karę śmierci, a Naczelna Prokuratura Wojskowa umorzyła postępowanie karne z braku dowodów winy. W 2011 r. kmdra Jerzego Staniewicza odznaczono pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Jego szczątki zostały odnalezione przez zespół IPN pod kierownictwem prof. Krzysztofa Szwagrzyka w maju 2013 r. w kwaterze „Ł” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Źródło: IPN fot. Krzysztof Szwagrzyk, Zbrodnie w Majestacie Prawa, ABC Future 2000