Bliski Wschód to jeden z tych rejonów świata w którym krzyżują się interesy geopolityczne i gospodarcze. Kontrola nad zasobami ropy zapewnia dostęp do paliw niezbędnych dla rozwoju gospodarki i kontroli cen tych paliw (kwestia ta bardzo istotna jest dla Rosji, której byt ekonomiczny jest zależny od wysokich cen ropy). Kontrola nad komunikacją w basenie Morza śródziemnego i przez kanał Sueski. Łączący przez morza Atlantyk z Oceanem Indyjskim oznacza kontrole nad globalnym handlem. Dominacja gospodarcza przekształca się w dominacje polityczną. Jest to powód aktywności USA w tym rejonie, który przyśpieszył (zresztą nieuniknioną) destabilizacje regionu. W czasach zimnej wojny Bliski Wschód był areną rywalizacji ZSRR (do której tradycji poczuwa się dzisiejsza Rosja) i USA. ZSRR wspierał władze Nasera w Egipcie, partii Bass w Syrii i Iraku, OWP w Palestynie. Amerykanie wspierali Arabie Saudyjską. Rywalizacja USA z ZSRR miała też swój zastępczy militarny wymiar. W czasie jemeńskiej wojny domowej (1962-1970) Egipt walczył z Arabią Saudyjską, w Afganistanie w latach 80 Arabia Saudyjska wspierała mudżahedinów walczących z sowieckim okupantem. Sytuacje podczas rywalizacji USA z ZSRR komplikowało to, że sojusze się zmieniały. Od 1974 roku Arabia Saudyjska wprowadziła embargo na ropę dla USA (co boleśnie uderzyło w gospodarkę USA). Do zmiany orientacji i sojuszu z USA Arabie Saudyjską zmusiła agresja sowiecka na Afganistan w 1979 roku. Zaś w 1972 roku Egipt porzucił ZSRR i został sojusznikiem USA. Iran będący w konflikcie z USA miał też bogatą historie konfliktów z Rosja. W czasie dwu wojen na początku XIX wieku Iran stracił na rzecz Rosji Zakaukazie, po 1940 ZSRR ustanowił komunistyczne rządy w dwu prowincjach Iranu (Kurdystanie i Azerbejdżanie), a po wojnie sowieci wspierali irańską lewice. Dobre relacje Iranu z USA zakończyło obalenie Szacha, dekadę później w 1989 roku Iran nawiązał dobre relacje z ZSRR, kontynuowane (po rozpadzie ZSRR) z Rosją. „Setki radzieckich specjalistów ds. wojskowych pracowały w Iranie", a irańskich oficerów szkolonych było w ZSRR przez armie radziecką. „Związek Radziecki dostarczał także uzbrojenie" dla irańskiej armii, „wspierał budowę i otwieranie fabryk". Iran był najważniejszym partnerem ekonomicznym i militarnym ZSRR na Bliskim Wschodzie. „Po rozpadzie Związku Radzieckiego ten stan rzeczy nie uległ zmianie. Ocenia się, że 60% irańskiego uzbrojenia i wyposażenia armii pochodzi z Rosji". Rosja współpracuje z Iranem w bardzo wielu dziedzinach w tym i w przemyśle jądrowym. Na niekorzyść Rosji działa to, że odnoszący sukcesy Irańczycy są pro zachodni, zainteresowani współpraca gospodarczą z zachodem a nie Rosja (jednocześnie przedsiębiorcy z zachodu są bardzo zainteresowani współpraca gospodarczą z Iranem). Iran jest też przede wszystkim konkurencją dla Rosji w handlu gazem i ropą (oferując tańsze węglowodory zarzyna budżet Rosji, co jest zabójcze dla stanu rosyjskich finansów), i we wpływie na państwa regionu. To jak ważny był dla ZSRR wpływ na wydarzenia na Bliskim Wschodzie pokazuje to jak „we wrześnio 1985 r. władze saudyjskie uwolniły ceny ropy. W ciągu następnych sześciu miesięcy Arabia Saudyjska zwiększyła czterokrotnie wydobycie ropy, co skutkowało również czterokrotnym spadkiem jej ceny. W ten sposób ZSRR traciło 20 mld USD rocznie, a to nie pozwoliło mu na ekonomiczne przetrwanie" i spowodowało rozpad sowieckiego imperium. Do czasów Arabskiej Wiosny (wybuchu protestów społecznych w krajach islamskich mających na celu obalenie nie pochodzących z wyborów demokratycznych władz) Bliski Wschód nie wzbudzał zbytniego zainteresowania Rosji. Widno protestów społecznych przeciwko niedemokratycznym władzom ukazało Rosji, że i podporządkowane jej islamskie narody mogą się zbuntować na Kaukazie, i republikach post radzieckich przeciwko władzy Rosjan lub lokalnych władz lojalnych wobec Rosji. Tym bardziej, że Arabia Saudyjska finansowała do tej pory walkę islamskich bojowników w Czeczenii, Kosowie i Tadżykistanie. Azylu czeczeńskim bojownikom udzielił Katar i Zjednoczone Emiraty Arabskie. Nowym elementem w rywalizacji Rosji i USA na Bliskim Wschodzie jest Państwo Islamskie. Jest to pierwsza organizacja terrorystyczna, która zorganizowała państwowe struktury – administracje (z podziałem na prowincje i miasta) która skutecznie zarządza zajętymi terenami. Państwo Islamskie w swojej niezwykle skutecznej propagandzie niezwykle sprawnie wykorzystuje nowoczesne środki komunikacji – Twitter, Facebook, You Tube i inne. IS czerpie dochody z wydobycia i eksportu ropy, porwań, darowizn, przemytu, handlu narkotykami i niewolnictwa. Islamiści posiadają prócz armii także rozbudowany wywiad doskonale infiltrujący przeciwnika. W armii Państwa Islamskiego walczy 31.000 ochotników z 86 państw całego świata, w tym 5000 obywateli krajów Unii Europejskiej, 4000 obywateli Rosji (połowa z Czeczenii i Dagestanu –pochodzący z Rosji ochotnicy są doskonale zinfiltrowani przez rosyjskie siły bezpieczeństwa) i 6000 obywateli krajów arabskich. W Syrii z siłami IS walczy 125.000 armia Asada, Z tematyką geopolityki rosyjskiej można zapoznać się w wydanej przez Rytm niezwykle ciekawej pracy dr Maliny Kaszuby i dr hab. Mirosława Minkina „Imperialna gra Rosji". Jan Bodakowski