130 lat temu założono Związek Młodzieży Polskiej „Zet”

0
0
0
/

Związek Młodzieży Polskiej „Zet” został na założony 14 stycznia 1887 r. przez Zygmunta Balickiego, publicystę i jednego z czołowych ideologów Narodowej Demokracji. Organizacja skupiała młodzież akademicką trzech zaborów, a także słuchaczy uczelni rosyjskich i innych krajów europejskich. Centralizacja, najwyższy organ związku miała, swoją siedzibę początkowo w Zurychu, a następnie w Warszawie. Oddziały „Zetu” powstawały we wszystkich ważniejszych uczelniach, w których uczyła się polska młodzież. Początkowo organizacja skupiała różne kręgi młodzieży o poglądach niepodległościowych, zarówno socjalistycznych, jak i nacjonalistycznych. W 1888 r. została podporządkowana Lidze Polskiej. W kwietniu 1894 r. działalność związku sparaliżowały masowe represje ze strony władz po manifestacyjnych obchodach 100-lecia powstania kościuszkowskiego, kiedy to aresztowano całe grupy warszawskiej młodzieży. W 1898 r. „Zet” został odbudowany przez Balickiego jako organizacja młodzieżowa ściśle związana z Ligą Narodową Romana Dmowskiego, zyskując wyraźnie nacjonalistyczny i antysocjalistyczny profil. Do organów prasowych związku należały „Teka”, „Dla Polski” i „Wici”. Pierwsze koła reaktywowanego „Zet”-u powstały w Krakowie i Lwowie, następne w Warszawie i Puławach oraz na dziesięciu uczelniach zagranicznych. W 1900 r. istniało kilkanaście takich kółek. Najważniejszymi z nich były działająca na terenie zaboru niemieckiego „Czerwona Róża” oraz „Towarzystwo Tomasza Zana” (Tetezet). Głównym zadaniem „Zet”-u było odzyskanie niepodległości przez Polskę poprzez umacnianie świadomości narodowej Polaków, przeciwstawianie się internacjonalistycznym ruchom nawołującym do walki klas, czyli głównie ruchowi socjalistycznemu, oraz szerzenie oświaty i kultury na wsi i w miastach. Cele realizowano m.in. poprzez zakładanie tajnych bibliotek i czytelni, tworzenie tajnych kółek oświatowych oraz organizowanie manifestacji i obchodów patriotycznych. Największym osiągnięciem „Zet”-u było uzyskanie w 1905 r. pozwolenia na nauczanie w języku polskim w szkołach prywatnych. Na początku XX w. powstały nowe organizacje powiązane z „Zet”, zajmujące się wychowaniem młodzieży: „X” zrzeszający najzdolniejszych uczniów szkół gimnazjalnych przemianowany później na „Przyszłość” oraz Związek im. Jana Kilińskiego zajmujący się edukowaniem w zakresie geografii, historii oraz języka polskiego młodzieży pochodzącej z rodzin robotniczych oraz rzemieślniczych. W 1905 r. doszło do pierwszych rozdźwięków pomiędzy Ligą Narodową i „Zet”-em, a w 1909 r. nastąpiło formalne zerwanie wzajemnych kontaktów. Część działaczy utworzyła „Zarzewie”, inni w 1911 r. tzw. nowy Zet. Członkowie „Zet”-u brali aktywny udział w działalności Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckiego oraz uczestniczyli w walkach Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Dzięki swej działalności od momentu powstania organizacji do odrodzenia niepodległego państwa polskiego „Zet” był kuźnią przyszłych kadr II Rzeczypospolitej - działaczy poli­tycznych, pracowników nauki, organiza­cji społecznych, administracji państwowej i samorządowej wszystkich szcze­bli.

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną