Ostatni Żołnierz Wyklęty na Białostocczyźnie zginął w 1957 r.

0
0
0
/

Dziś mija 60. rocznica śmierci Stanisława Marchewki ps. „Ryba”, żołnierza AK, AKO i WiN, ostatniego partyzanta Białostocczyzny. Dzień jego śmierci jest symboliczną datą końca podziemia antykomunistycznego na tamtych terenach. Stanisław Marchewka urodził się 15 listopada 1908 r. w Jeziorku koło Łomży. Ukończył trzy klasy tamtejszej szkoły powszechnej. W latach 1929-1931 odbył służbę wojskową w 18. pułku artylerii lekkiej w Ostrowi Mazowieckiej i tam ukończył szkołę podoficerską. Podczas kampanii wrześniowej wziął udział w walkach, dowodząc plutonem artylerii w jednostce wchodzącej w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Narew”. Dostał się do niewoli niemieckiej, z której zbiegł podczas transportu do obozu jenieckiego. Wrócił do domu i podjął działalność w podziemiu. W 1940 r., razem ze swoim sąsiadami z Jeziorka, rodziną Rydzewskich, rozpoczął organizowanie konspiracji na terenie gminy Drozdowo. Przyjął pseudonim „Ryba” i został mianowany dowódcą miejscowego plutonu. Był żołnierzem Obwodu ZWZ-AK Łomża, początkowo placówki nr 8 (Piątnica-Jeziorko), następnie od września 1943 r. - dowódcą plutonu terenowego w Jeziorku. Latem 1944 r., w okresie poprzedzającym oraz podczas trwania akcji „Burza”, był dowódcą plutonu w 33 pp. AK. W okresie tym dowodził akcjami, w trakcie których zdobywał zaopatrzenie dla oddziałów konspiracyjnych, likwidował patrole niemieckie, brał udział w walkach z wycofującymi się oddziałami Wehrmachtu. Po rozbrojeniu oddziału przez jednostki Armii Czerwonej został skierowany wraz z innymi członkami podziemia do Ludowego Wojska Polskiego. Nie uznając władzy komunistów, zdezerterował wiosną 1945 r. i włączył się w struktury Armii Krajowej Obywatelskiej stworzonej w lutym 1945 r. rozkazem podpułkownika Władysława Liniarskiego „Mścisława”, komendanta Białostockiego Okręgu AK. Awansowany do stopnia podporucznika, pełnił odtąd funkcję przewodnika walki czynnej Rejonu, adiutanta mjr. Jana Tabortowskiego „Bruzdy” oraz dowódcy jego osobistej ochrony. Od maja do lipca kierował 40-osobowym oddziałem partyzantów działającym na terenie gmin Drozdowo i Bożejewo. Brał udział w wielu akcjach skierowanych przeciwko przedstawicielom systemu komunistycznego, z których najgłośniejszą był udział w opanowaniu Grajewa w nocy z 8 na 9 maja 1945 r., gdzie dowodził atakiem na gmach PUBP. Swą działalność kontynuował też w szeregach Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Za swą patriotyczną postawę był odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy i Krzyżem Walecznych. W styczniu1946 r. opuścił szeregi konspiracji i osiedlił się w Łodzi, gdzie zajął się kupiectwem. Po ogłoszeniu amnestii ujawnił się w Łomży w kwietniu 1947 r. Przez następne lata starał się powrócić do normalnego życia. Pod koniec 1952 r. został zmuszony do podjęcia współpracy z UB w celu odnalezienia swojego byłego dowódcy Jana Tabortowskiego. Odnalazł go, ujawniając mu plany bezpieki i pozostał w jego oddziale w konspiracji. Grupa ta operowała na pograniczu powiatów łomżyńskiego i grajewskiego. Po śmierci Tabortowskiego w sierpniu 1954 r. „Ryba” przejął nad nią dowództwo. 4 marca 1957 r., po zdradzie przez należącego do jego grupy Tadeusza Wysockiego, „Ryba” został zabity przez funkcjonariuszy bezpieki w schronie w Jeziorku. Pochowano go na cmentarzu parafialnym w Piątnicy koło Łomży. W 2007 r. przy Szkole Podstawowej w Jeziorku odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą ppor. Stanisławowi Marchewce. W 2009 r. ostatni żołnierz podziemia antykomunistycznego z Białostocczyzny został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Źródło i fot.: podziemiezbrojne.blox.pl

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną