Gen. Walerian Czuma – dowódca obrony Warszawy podczas kampanii wrześniowej

0
0
0
/

Dziś 55. rocznica śmierci gen. Waleriana Czumy, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej, dowódcy bohaterskiej obrony Warszawy we wrześniu 1939 r. i więźnia niemieckich oflagów. Po uwolnieniu pozostał na emigracji. Walerian Czuma urodził się 24 grudnia 1890 r. w małopolskich Niepołomicach, dzieciństwo spędził na wsi w Czańcu. Ukończył szkołę powszechną w Kętach oraz gimnazjum w Wadowicach w 1911 r. Następnie odbył służbę w 13. pułku piechoty armii austriackiej jako tzw. jednoroczny ochotnik. Studiował rolnictwo w wiedeńskiej Hochschule fur Bodenkultur. Podczas studiów włączył się do działalności niepodległościowej w Polskich Drużynach Strzeleckich. Od sierpnia 1914 r. służył w Legionach Polskich, jako dowódca plutonu, a następnie kompanii i batalionu. 4 lipca 1916 r. został ciężko ranny w bitwie pod Polską Górą. W sierpniu 1918 r. został wyznaczony przez gen. Józefa Hallera na dowódcę nowo powstałej 5. Dywizji Strzelców Polskich, która walczyła przeciwko bolszewikom. W styczniu 1920 r. dostał się do niewoli sowieckiej. W więzieniu przebywał do stycznia 1922 r., po czym, w drodze wymiany za sowieckich komisarzy, wrócił do kraju. W II Rzeczpospolitej ukończył kurs wyższych dowódców w Rembertowie oraz, w latach 1931-1932, kurs Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. W latach 1922 - 1927 r. był dowódcą 19. Dywizji Piechoty. Później został przeniesiony na dowódcę Obszaru Warownego Wilno, a w lutym 1928 r. objął stanowisko dowódcy 5. Dywizji Piechoty we Lwowie. W 1929 r. został mianowany generałem brygady. Po 1938 r. pozostawał w dyspozycji Ministra Spraw Wojskowych. W lutym 1939 r. został mianowany Komendantem Głównym Straży Granicznej, którą to funkcję pełnił do chwili wybuchu II wojny światowej. Działał aktywnie w kilku organizacjach społecznych, m.in. w Straży Mogił Polskich Bohaterów, która zainicjowała budowę Cmentarza Obrońców Lwowa. W dniach 3-28 września 1939 r., mimo podporządkowaniu się gen. Rómmlowi, był faktycznym dowódcą obrony Warszawy. Wspólnie z Komisarzem Cywilnym Stefanem Starzyńskim kierował heroiczną walką o stolicę. Początkowo dysponował jedynie skromnymi siłami garnizonu miejskiego, jednak w krótkim czasie zdołał zgromadzić całkiem pokaźne siły w liczbie ok. 70 tys. oficerów i żołnierzy. Po kapitulacji stolicy dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w kilku różnych oflagach, gdzie ciężko chorował na szkorbut. W kwietniu 1945 r. został uwolniony przez oddziały amerykańskie. Trafił do Paryża, a później do Nicei, gdzie leczył się z wojennych ran. Nie wrócił już do ojczyzny. Osiedlił się w Anglii, gdzie poświęcił się pracy na roli, nie uczestnicząc w życiu publicznym. W 1961 r. ciężko zachorował. Po długim leczeniu w polskim szpitalu w Penley gen. Walerian Czuma zmarł 7 kwietnia 1962 r. w następstwie trzeciego z kolei wylewu krwi do mózgu. Pochowano go na cmentarzu w Wrexham w Walii. W 2004 r., na prośbę rodziny, do Polski sprowadzono urnę z jego prochami, którą po uroczystej mszy świętej złożono na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Gen. Walerian Czuma był wielokrotnie odznaczany, w tym Orderem Virtuti Militari III, IV i V klasy, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Orderem Polonia Restituta IV klasy, Złotym Krzyżem Zasługi oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych. fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną