Reformie przez wieki był poddawany jedynie sam proces sądowy i tak też się stało niedawno. Papież Franciszek wprowadził do tego procesu zmiany polegające na jego przyspieszeniu. Najważniejsza z nich to wyłączenie obligatoryjności rozpatrywania każdej sprawy przez Sąd II instancji z urzędu. To oznacza że jeśli po wyroku I instancji nikt nie wniesie apelacji to ten wyrok jest prawomocny – mówi Prawy.pl mec. Łukasz Bogucki, prawnik i kanonista z kancelarii adwokata dr. Michała Pawła Poniatowskiego w Warszawie w rozmowie z Robertem Wyrostkiewiczem.

Standardowe pytanie brzmi zazwyczaj tak: rozwód czy stwierdzanie nieważności sakramentu? Jaka różnica kryje się za tymi pozornie podobnymi pojęciami?

- W Kościele Katolickim nie ma rozwodów. Na gruncie prawa kanonicznego istnieje proces w którym można stwierdzić nieważność małżeństwa, bądź potwierdzić że zostało zawarte ważnie. Podstawowa różnica polega na tym, iż podczas rozwodu w procesie cywilnym zazwyczaj rozwiązuje się małżeństwo ważne na gruncie prawa cywilnego, zaś w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa przeprowadzony dowód ma wykazać, czy w ogóle doszło do zawarcia ważnego związku, czy też do niego nie doszło, w rezultacie po pozytywnym wyroku Sądu Kościelnego strony traktuje się tak, jakby nigdy małżeństwa nie zawierały.

Jakie są najczęstsze powody stwierdzania nieważności sakramentu małżeństwa w Polsce?

- Wydaje się że najczęściej podczas procesu można zetknąć się z tematyką „zgody małżeńskiej” i związanymi z nią nieprawidłowościami. Istotą zawarcia ważnego małżeństwa jest w pełni świadome wyrażenie na nie zgody jednak w tym obszarze możemy mieć do czynienia z wieloma sytuacjami które powodują, że małżeństwo jest nieważne i nigdy tak naprawdę nie zaistniało.

Występują do sądu kościelnego w tej sprawie głównie ludzie młodzi, czy raczej po wielu latach małżeństwa?

- Zazwyczaj o stwierdzenie nieważności małżeństwa występują ludzie, którzy już jakiś czas są po rozwodzie cywilnym i pragną uregulować swoje relacje z Kościołem. Wiele z tych osób to jeszcze osoby młode, których związki nie trwały długo, a obecnie wiążą się z nowymi osobami i ich relacje tym razem układają się już prawidłowo, jednakże jest to duże uogólnienie, ponieważ zdarzają się i osoby w dużo starszym wieku, które chcą często już pod koniec swojego życia poukładać swoje sprawy, jednak w takich przypadkach dużo cięższe jest gromadzenie materiału dowodowego z uwagi na duży upływ czasu.

Podsumowując, w teologii małżeństwa nic się nie zmieniło, jest nierozerwalne, zarówno podczas pontyfikatu św. Piotra jak i Franciszka?

- Tak, jest tak jak pan redaktor mówi. Reformie przez wieki był poddawany jedynie sam proces sądowy i tak też się stało niedawno. Papież Franciszek wprowadził do tego procesu zmiany polegające na jego przyspieszeniu. Najważniejsza z nich to wyłączenie obligatoryjności rozpatrywania każdej sprawy przez Sąd II instancji z urzędu. To oznacza, że jeśli po wyroku I instancji nikt nie wniesie apelacji, to ten wyrok jest prawomocny.

Rozmawiał Robert Wyrostkiewicz