20 rocznica śmierci płk. Zygmunta Żyłka-Żebrackiego - oficera AK wielokrotnie więzionego w PRL

0
0
0
/

Oficer wojska Polskiego i AK, później działacz ROAK i WiN. Był kilkukrotnie więziony przez władze komunistyczne PRL. Po raz pierwszy aresztowany w 1945 r. przez NKWD, po raz ostatni - ćwierć wieku później pod zarzutem przynależności do organizacji „Ruch”. Zygmunt Żyłka-Żebracki urodził się 22 kwietnia 1907 r. w Jaćmierzu na Podkarpaciu w rodzinie inteligenckiej. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku, należał do tamtejszego hufca ZHP. Po maturze, którą uzyskał w 1929 r., odbywał służbę wojskową w Szkole Podchorążych Piechoty w Różanie. Od 1931 r. edukował się w Szkole Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. W 1933 r. otrzymał stopień podporucznika i został przydzielony do 15. Pułku Piechoty „Wilków” w Dęblinie jako dowódca plutonu. Pod koniec lat 30. był instruktorem pułkowej szkoły podoficerskiej oraz wykładowcą podchorążówki przy 15 pp. W kampanii wrześniowej walczył jako dowódca plutonu pionierów w swoim macierzystym pułku. 7 września brał udział w bitwie pod Pabianicami, gdzie jego pluton został rozbity, po czym przedostał się do twierdzy Modlin, uczestnicząc w jej obronie. Za waleczną postawę otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. W listopadzie 1939 r. został zaprzysiężony do Służby Zwycięstwu Polski. Po zorganizowaniu struktur konspiracyjnych na terenie powiatu garwolińskiego został komendantem Obwodu Garwolin ZWZ. Zagrożony aresztowaniem, w sierpniu 1942 r. został komendantem Obwodu Puławy AK. W marcu 1944 r. doprowadził do scalenia na swoim terenie Batalionów Chłopskich i AK. Po rozpoczęciu Akcji „Burza” w Okręgu Lublin był dowódcą odtworzonego 15. Pułku Piechoty „Wilków” AK. We wrześniu 1944 r. został odznaczony Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari. W listopadzie 1944 r. stanął na czele Inspektoratu Rejonowego AK Puławy. Po rozwiązaniu Armii Krajowej w styczniu 1945 r. i wkroczeniu wojsk sowieckich nadał działał w podziemiu w strukturach Ruchu Oporu Armii Krajowej. 21 marca 1945 r., podczas odprawy na warszawskiej Pradze, został aresztowany przez NKWD. Przetrzymywano go w aresztach w Warszawie, siedzibie NKWD w Lublinie przy ul. Chopina i na zamku w Lublinie, gdzie niejednokrotnie był torturowany i bity. W wyniku ogłoszonej amnestii, w marcu 1946 r. wyszedł na wolność i miesiąc później podjął przerwaną działalność konspiracyjną. Został szefem wywiadu Komendy Okręgu Lublin Zrzeszenia WiN. W listopadzie 1946 r. ponownie aresztowany, przeszedł śledztwo prowadzone przy użyciu tortur. Na mocy amnestii z lutego 1947 r. odzyskał wolność. Zamieszkał w Warszawie, działał w konspiracyjnej organizacji „Dzwon”. W lipcu 1952 r. został aresztowany po raz trzeci. Wojewódzki Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę 12 lat pozbawienia wolności. W wyniku kolejnej amnestii warunkowo wyszedł na wolność w kwietniu 1956 r. W kolejnym roku został zrehabilitowany. Zamieszkał w Warszawie. Ukończył studia wyższe w postaci kursów wieczorowych organizowanych przez Naczelną Organizację Techniczną z tytułem inżyniera budownictwa. 27 lipca 1970 r. został aresztowany pod zarzutem przynależności do organizacji „Ruch”. Przebywał w areszcie śledczym przy ul. Rakowieckiej. Po umorzeniu sprawy, w maju 1971 r. wyszedł na wolność. Zamieszkał w Sanoku. Gromadził materiały historyczne, jego staraniem powstała monografia 15. Pułku Piechoty „Wilków” AK. Inicjował budowę pomników i tablic upamiętniających działalność AK. W 1991 r. Minister Obrony Narodowej, na wniosek Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, awansował go do stopnia pułkownika w stanie spoczynku. Zygmunt Żyłka-Żebracki zmarł 6 lipca 1997 r. po długiej chorobie. Spoczął w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Centralnym w Sanoku. Źródło: malopolskawiiwojnie.pl

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną