W drodze do władzy – struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRR wobec Polski (1917–1945)

  W Warszawie, w dniach 12–13 października, odbędzie się niezwykle ciekawa konferencja naukowa „W drodze do władzy – struktury komunistyczne realizujące politykę Rosji Sowieckiej i ZSRR wobec Polski (1917–1945)". Jej organizatorem jest Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Warszawie. Sesja odbędzie się w dniach 12–13 października 2017 r. (czwartek, piątek) w Centrum Edukacyjnym IPN im. Janusza Kurtyki Przystanek Historia, przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie. Konferencja ma na celu przyjrzenie się polityce Rosji Sowieckiej/ZSRR wobec Polski z perspektywy instytucji/organizacji tworzonych przez władze państwową i partyjną na terenie państwa sowieckiego, które miały zajmować się tzw. sprawami polskimi. Zakres chronologiczny obejmuje okres od rewolucji październikowej do zakończenia II wojny światowej, czyli okres w którym Rosja Sowiecka/ZSRR podejmował różne działania mające na celu zniszczenie suwerenności państwa polskiego. W spotkaniu wezmą udział goście z Federacji Rosyjskiej, Stanów Zjednoczonych, Ukrainy i Białorusi. Poza tym będziemy gościć licznych specjalistów z polskich instytutów naukowych. Prawie wszystkie referaty podejmowane na konferencji będą wzbogacone przez dokumenty z Rosji. Dzięki czemu, nawet zagadnienia funkcjonujące już w polskiej nauce, zyskają nową wartość, a goście z zagranicy dodatkowo zapewnią inną perspektywę oglądu poszczególnych problemów. Sesja będzie się składać z dwóch zasadniczych części. Pierwsza, dotyczyć będzie spojrzenia Włodzimierza Lenina na sprawy polskie. W tej części wystąpi między innymi prof. Michał Klimecki, który opowie o formowaniu się polskiej lewicy i utworzenia Biura Polskiego przy RKP(b), jak i dr Eryk Krasucki, którego wykład będzie na temat aspektów funkcjonowania Przedstawicielstwa KPRP/KPP przy KW Kominternu. Na temat KRPK/KPP opowie prof. Natalia Lebiediewa, zaś o KPZB dr Anatolij Wialiki i KPZU – dr Oleksandr Zajcew. Druga część dotyczyć będzie struktur, których inicjatorem był Józef Stalin. Część ta, bardziej bogata pod względem tematycznym, została podzielona na dwa bloki dotyczące Polski w planach Józefa Stalina w okresie pokoju i w okresie wojny. Zaprezentują swoje badania m.in.: prof. Mikołaj Iwanow, który będzie mówił na temat utworzonych terenów autonomicznych – Marchlewszczyzny i Dzierżyńszczyzny. O szkolnictwie partyjnym podległym KW Kominternu opowie pracownik Rosyjskiej Akademii Nauk Anna Kanarska, zaś o Polskiej sekcja Wydawnictwa Literatury w Językach Obcych 1939–1945, która istniała w ramach Kominternu, będzie mówił prof. Albin Głowacki. Tematykę działalności NKWD na ziemiach polskich w 1944/45 podejmie autor bestselleru „Psy Stalina" – Nikita Pietrow. Usłyszymy ponadto wykłady m.in. prof. Wojciecha Materskiego, prof. Daniela Boćkowskiego, dr. Piotra Gontarczyka, dr. Roberta Spałka oraz wykład o aspektach z historiografii relacji ZSRR a Polska prof. Vadima Staklo. Podsumują zaś konferencję wybitni historycy – prof. Andrzej Chojnowski i prof. Andrzej Paczkowski.   Program:   12 października 9.00–9.20 Powitanie przez Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej i Dyrektora Oddziału IPN w Warszawie Panel I moderator: dr Tomasz Łabuszewski 9.20–9.40 dr Jekaterina Bołtunowa (Wyższa Szkoła Ekonomii w Moskwie) Pamięć o wydarzeniach z historii stosunków polsko-rosyjskich. Formowanie polityki w ZSRR w latach dwudziestych XX w. w świetle materiałów KC WKP(b) 9.40–10.00 prof. dr hab. Michał Klimecki (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) Polska radykalna lewica w Rosji i Biuro Polskie przy KC RKP(b) w latach 1918–1923 10.00–10.20 dr Eryk Krasucki (Uniwersytet Szczeciński, Instytut Pamięci Narodowej) Przedstawicielstwo KPRP przy Komitecie Wykonawczym Kominternu (1921–1924) 10.20–10.40 dyskusja 10.40–11.00 przerwa   Panel II moderator: dr Kazimierz Krajewski 11.00–11.20 prof. dr hab. Aleksander Smoliński (Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu) Formacje polskie w Armii Czerwonej w latach 1917–1921 11.20–11.40 prof. dr hab. Mikołaj Iwanow (Uniwersytet w Opolu) Polskie jednostki autonomiczne w ZSRR – Marchlewszczyzna i Dzierżyńszczyzna 11.40–12.00 dr Elżbieta Kowalczyk (Instytut Pamięci Narodowej) Komisja ds. nielegalnej działalności przy KW Kominternu (1923–1925). Zmiany koncepcyjne polityki państwa sowieckiego wobec ruchu komunistycznego 12.00–12.20 dyskusja 12.20–14.00 obiad dla referentów   Panel III moderator: dr Elżbieta Kowalczyk 14.00–14.20 prof. dr hab. Natalia Lebiediewa (Rosyjska Akademia Nauk) Komunistyczna Partia Polski 14.20–14.40 dr Ołeksandr Zajcew (Ukraiński Uniwersytet Katolicki) Komunistyczna Partia Zachodniej Ukrainy 14.40–15.00 dr Anatolij Wialiki (Uniwersytet Pedagogiczny w Mińsku) Teoria i praktyka terroru i dywersji w działalności Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi 15.00–15.20 prof. dr hab. Mikołaj Iwanow (Uniwersytet w Opolu) Koncepcja rozwiązania „sprawy polskiej" przez Stalina i czystka w KPP (1937–1938) 15.20–15.40 dyskusja 15.40–16.00 przerwa   Panel IV moderator: dr Eryk Krasucki 16.00–16.20 dr Konrad Rokicki (Instytut Pamięci Narodowej) Polityka władz sowieckich we Lwowie 1939-1941 16.20–16.40 prof. nadzw. dr hab. Daniel Boćkowski (Polska Akademia Nauk) Sowieckie władze okupacyjne na Białostocczyźnie 1939–1941 – propaganda kontra rzeczywistość 16.40–17.00 Anna Kanarska (Rosyjska Akademia Nauk) Historia formowania elity Polskiej Partii Robotniczej w partyjno-politycznej szkole Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki 1939–1943 17.00–17.20 dr hab. Mirosław Szumiło (Instytut Pamięci Narodowej) Komintern wobec polskich komunistów 1941–1943 17.20–17.40 dyskusja 13 października Panel V moderator: dr Konrad Rokicki 9.00–9.20 prof. nadzw. dr hab. Albin Głowacki (Uniwersytet Łódzki) Polska sekcja Wydawnictwa Literatury w Językach Obcych 1939–1945 9.20–9.40 dr Robert Spałek (Instytut Pamięci Narodowej) Centralne Biuro Komunistów Polski 9.40–10.00 dr Rafał Nowak (Zespół Szkół Politechniki Łódzkiej) Związek Patriotów Polskich w służbie Sowietów 10.00–10.20 dyskusja 10.20–10.40 przerwa   Panel VI moderator: dr Piotr Gontarczyk 10.40–11.00 Lilianna Ladorucka (Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego) Komitet do spraw Dzieci Polskich w ZSRR 1943–1946 11.00–11.20 dr Adrian Karolak (Zespół Szkół Specjalnych w Katowicach) Działalność informacyjno-propagandowa rozgłośni im. T. Kościuszki w latach 1941–1944 11.20–11.40 dr Jarosław Pałka (Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA) Ludowe Wojsko Polskie na froncie. Czyn zbrojny armii Berlinga i Żymierskiego jako element strategii politycznej Moskwy 11.40–12.00 dyskusja 12.00–12.20 przerwa   Panel VII moderator: dr Robert Spałek 12.20–12.40 dr Piotr Gontarczyk (Instytut Pamięci Narodowej) PPR jako ekspozytura Kremla 12.40–13.00 prof. dr hab. Wojciech Materski (Polska Akademia Nauk) PKWN – narzucona władza 13.00–13.20 dr Nikita Pietrow (Stowarzyszenie „Memoriał") Działalność NKWD na ziemiach polskich w 1944 i 1945 r. 13.20–13.40 prof. Wadim Staklo (George Mason University) Relacje Polska–Rosja w historiografii zachodniej 13.40–14.00 dyskusja 14.00–15.30 obiad dla referentów Panel podsumowujący konferencję moderator: prof. Jerzy Eisler 15.30–17.00 Spojrzenie na historię polityki Kremla wobec Polski przez współczesnych historyków – prof. Andrzej Paczkowski, prof. Andrzej Chojnowski, dr Nikita Pietrow, dr Ołeksandr Zajcew   Jan Bodakowski