Zapewne wielu zna „Opowieść wigilijną" z wielu adaptacji filmowych, filmów inspirowanych tą historią, a nawet z parodii. Jednak zapewne mało kto, sięgnął do oryginału autorstwa Charlesa Dickensa. A szkoda bo jest to pozycja będąca klasyką europejskiej kultury.   Warto więc skorzystać z 272 stronicowego wydania „Opowieści wigilijne. Kolęda prozą" opublikowanego staraniem wydawnictwa Zysk w nowym przekładzie Jerzego Łozińskiego. Publikacja zawiera dwie świąteczne opowieści Charlesa Dickensa, „w tym najsłynniejszej opowieści wigilijnej wszech czasów ''Kolędy prozą'', czyli bożonarodzeniowej opowieści o duchach, z oryginalnymi ilustracjami m.in. Johna Leecha z pierwszych wydań z 1843 i 1848 roku". „''Kolęda prozą'' w formie moralitetu pokazuje głęboką przemianę skąpca Ebenezera Scrooge'a, zachodzącą w czasie nocy wigilijnej. Scrooge jest samotnikiem, mizantropem nielubiącym ludzi, niedbającym o pracowników swojego kantoru, zainteresowanym jedynie pomnażaniem swojego majątku. W noc wigilijną ukazuje mu się najpierw duch Jakuba Marleya - zmarłego partnera w interesach, który w zaświatach cierpi niewymowne męki za grzechy skąpstwa i obojętności na krzywdę bliźnich, które popełnił za życia. Wizyta ducha ma być przestrogą i uchronić Scrooge'a przed podobnym losem. Początkowo nieufny i niedowierzający Ebenezer, zmienia zdanie pod wpływem wizyt kolejnych duchów, które pokazują bohaterowi coraz bardziej przerażające sceny z jego życia przeszłego, teraźniejszego i przyszłego". „Z kolei w ''Nawiedzonym'' śledzimy dzieje doświadczonego przez los profesora Redlawa. Wychował się w rodzinie bez miłości, doświadczył zdrady najbliższego przyjaciela, utracił siostrę - jedyną osobę, która była mu naprawdę bliska - i mimo osiągnięcia wysokiej pozycji społecznej jest nieszczęśliwy. Marzy tylko o jednym - chce zapomnieć o wszystkich krzywdach, jakich doznał w życiu, łudząc się, że razem z pamięcią zniknie dręczący go ból. Gdy w noc Bożego Narodzenia uczony zostaje sam, odwiedza go widmo, które proponuje mu osobliwy pakt: Redlaw zapomni o wszystkim, cokolwiek złego go dotąd spotkało, ale w zamian stanie się roznosicielem tego daru - każdy, z kim się zetknie, zostanie dotknięty tą samą wybiórczą amnezją. Niebawem profesor uświadamia sobie, że popełnił straszliwy błąd". Żyjący w latach 1812-1870 Charles Dickens to „angielski pisarz, zaliczany do najważniejszych przedstawicieli powieści społeczno-obyczajowej w Europie w drugiej połowie XIX wieku. Zaczynał jako dziennikarz, by po sukcesie ''Klubu Pickwicka'' (1837) poświęcić się wyłącznie literaturze. W swojej twórczości dał wyraz wrażliwości na problemy społeczne, realistyczny i drobiazgowy opis środowisk mieszczańskich i biedoty miejskiej łączył z romantyczną atmosferą baśniowości, liryzmem i domieszką przypowieści, czego szczytowym osiągnięciem stały się ''Opowieści wigilijne'' (1843-1848). Najsłynniejsze powieści Dickensa ''Oliver Twist'' (1838), ''Nicholas Nickleby'' (1839), ''David Copperfield'' (1850), ''Ciężkie czasy'' (1854) czy ''Opowieść o dwóch miastach'' (1859) - stanowią wielką panoramę życia i obyczajowości Anglii w XIX wieku. Dickens wywarł wielki wpływ na wielu pisarzy późniejszych epok, m.in. do inspiracji jego twórczością przyznawali się Lew Tołstoj i George Orwell". Margaret Atwood we wstępie do amerykańskiego wydania opowieści wigilijnych napisała, że „Scrooge to jedna z tych postaci, które - podobnie jak Hamlet - oderwały się od opowieści, gdzie się narodziły, i są natychmiast rozpoznawane nawet przez tych, którzy nigdy nie czytali książki. (...) Tworząc postać Scrooge'a, Dickens sięgnął głęboko do swego wnętrza i przepoił ją własnymi bolesnymi rozterkami. Nie będąc bez reszty ani bohaterem ani łajdakiem, jest przecież Scrooge i jednym i drugim, a w ten sposób staje się kimś, czyje problemy łatwo możemy zrozumieć. Kto wie, czy to właśnie nie tu kryje się klucz do długowieczności Scrooge'a i nieustannej jego popularności. Mało tego, dwa oblicza Scrooge'a odpowiadają naszej dwoistej postawie wobec pieniędzy: zgarniać pieniądze i zachować je wszystkie dla siebie albo dzielić się nimi z innymi. W Kolędzie prozą możemy zastępczo pozwolić sobie i na jedno, i na drugie. (...) Po jakąkolwiek jednak sięgniemy interpretację, nie ulega wątpliwości, że Scrooge zdał jedyny egzamin ważny dla postaci literackiej: nie traci świeżości i żywotności mimo upływu lat". Opracował Jan Bodakowski