„Rudy” i „Alek” - bohaterowie Szarych Szeregów

Jan Bytnar „Rudy” i Maciej Aleksy Dawidowski „Alek” - bojownicy Szarych Szeregów i żołnierze AK, prywatnie przyjaciele i towarzysze broni. Odeszli tego samego dnia 75 lat temu, „Rudy” - w wyniku obrażeń, odniesionych podczas gestapowskich tortur, „Alek” - ranny podczas akcji odbijania przyjaciela. Jan Bytnar urodził się 6 maja 1921 r. w miejscowości Kolbuszowa na Podkarpaciu, w rodzinie Stanisława Bytnara, żołnierza Legionów Polskich. W 1925 r. przeniósł się wraz z rodzicami do Warszawy. Po ukończeniu szkoły powszechnej kontynuował naukę w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego. Należał wówczas do 23 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej tzw. Pomarańczarni, gdzie poznał swych przyszłych przyjaciół i towarzyszy broni - Macieja Dawidowskiego oraz Tadeusza Zawadzkiego. Był też członkiem Grup Szkolnych ONR. Po wybuchu II wojny światowej, w pierwszych dniach września opuścił Warszawę. Powróciwszy na początku października, wstąpił w szeregi Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej, gdzie zajmował się małym sabotażem. W 1940 r. działał jako łącznik w niemieckich więzieniach śledczych w al. Szucha oraz przy ul. Daniłowiczowskiej w Warszawie. Wiosną 1941 r. został komendantem hufca „Ochota” w Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów, który działał w ramach organizacji małego sabotażu „Wawer”. Dokonał wówczas kilku brawurowych akcji sabotażowych, m.in. zerwał wielką hitlerowską flagę z gmachu warszawskiej Zachęty oraz namalował dużą kotwicę – symbol Polski Walczącej - na Pomniku Lotnika. Walczył, nie zaniedbując przy tym nauki. W 1942 r. ukończył Wyższą Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki oraz w tym samym roku - Szkołę Podchorążych Piechoty „Agrikolę”. Na tajnym kursie instruktorskim otrzymał stopień podharcmistrza. W listopadzie 1942 r., po utworzeniu Grup Szturmowych w strukturach Kedywu Komendy Głównej AK, objął hufiec „Południe”. Uczestniczył w akcjach dywersyjnych, m.in. w akcji „Wieniec”, podczas której wysadzono w powietrze pociągi wojskowe z transportami broni dla armii niemieckiej. Rankiem, 23 marca 1943 r., został aresztowany wraz z ojcem przez gestapo w ich mieszkaniu przy Alei Niepodległości 159. Był przesłuchiwany na Pawiaku i w wiezieniu w al. Szucha, gdzie przez kilka dni poddawano go ciężkim torturom. 26 marca, podczas akcji pod Arsenałem, został odbity przez swych przyjaciół z Szarych Szeregów. Zmarł 30 marca 1943 r. w Szpitalu Wolskim w wyniku rozległych obrażeń, jakich doznał podczas śledztwa. Maciej Aleksy Dawidowski przyszedł na świat 3 listopada 1920 r. w Drohobyczu na terenie dzisiejszej Ukrainy. Wiosną 1939 r. ukończył Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego. Był członkiem 23 Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego, gdzie uzyskał stopień harcerski Harcerza Orlego. W czasie kampanii wrześniowej wymaszerował z Warszawy w składzie Batalionu Harcerskiego, dowodzonego przez komendanta Szczepu „Pomarańczarnia” harcmistrza Lechosława Domańskiego „Zeusa”, by na początku października powrócić wraz z nimi do Warszawy. Do końca 1939 r. był członkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej, a po wycofaniu się z tej organizacji - łącznikiem w komórce więziennej ZWZ. Wiosną 1941 r. przystąpił do Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów jako drużynowy w hufcu Mokotów Górny. Brał udział w akcjach przeprowadzonych przez Organizację Małego Sabotażu „Wawer”, m.in. w zdjęciu niemieckiej tablicy z pomnika Mikołaja Kopernika. Zagrożony dekonspiracją od kwietnia do września 1942 r. ukrywał się w majątku Olesinek koło Góry Kalwarii. W 1942 r. został mianowany podharcmistrzem. Pod koniec tego roku przeszedł do dywersji w ramach Grup Szturmowych. Był jednym z drużynowych w hufcu „Południe” dowodzonym przez Bytnara, pełniąc jednocześnie funkcję jego zastępcy. Podczas akcji pod Arsenałem dowodził sekcją „granaty”. W czasie odwrotu ranny w brzuch, został przewieziony do szpitala Dzieciątka Jezus przy ul. Nowogrodzkiej i tam operowany. Zmarł kilka dni później, 30 marca 1943 r., tego samego dnia, co Jan Bytnar „Rudy”. Aleksy Dawidowski „Alek” został pośmiertnie odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy oraz awansowany do stopnia sierżanta podchorążego. W 2011 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Jan Bytnar „Rudy” został w 1943 r. pośmiertnie mianowany harcmistrzem, porucznikiem i odznaczony Krzyżem Walecznych. W 2009 r. prezydent Lech Kaczyński nadał mu Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Obaj bohaterowie spoczywają obok siebie w kwaterze Batalionu „Zośka” na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.