Należą do najstarszych instytucji zachodniej cywilizacji. Powstali, by sprawować pieczę nad Grobem Pańskim w Jerozolimie. Dziś są poważnym partnerem międzynarodowym, prowadzącym akcje humanitarne. Znamy ich z charakterystycznego białego habitu z czerwonym krzyżem jerozolimskim, w którym pojawiają się na uroczystościach kościelnych lub w polskim Miechowie, gdzie mają swoją główną siedzibę. Widujemy w karetkach służby maltańskiej, choćby podczas pielgrzymek. Jednak niewielu z nas wie, że Zakon Rycerski Grobu Bożego w Jerozolimie, odwołujący się do klasycznie wartości chrześcijańskiej Europy i tradycji rycerskich, wciąż propaguje klasyczne wartości w 40 krajach świata. Z zaangażowaniem wspiera katolików w Ziemi Świętej, prowadząc między innymi ok. 100 szkół podstawowych i zawodowych, w których uczniowie zdobywają wiedzę niezależnie od pochodzenia i wiary. Rycerskie tradycje Zakon powstał ok. 1050 roku po to, aby zapewniać bezpieczeństwo pielgrzymującym do Ziemi Świętej, oprowadzanie pątników i uczestnictwo w wyprawach przeciw niewiernym. Służyli w nim kanonicy, zajmujący się opieką duchową, i rycerze, pochodzący z najznamienitszych rodów. Pierwszą siedzibą w Europie był podkrakowski Miechów. Wkrótce stali się popularni w krajach Europy. W XV w. mieli już prawie 200 placówek, m.in. na terenie Półwyspu Apenińskiego, Węgier, Niemiec, Czech. Bożogrobcy – bo tak się ich w skrócie nazywa – rozpowszechniali kult Grobu Pańskiego i nabożeństwa pasyjne, prowadzili szpitale i działalność charytatywną. Rozpowszechnili też, tak oczywisty dla nas dzisiaj, zwyczaj budowania grobów w kościołach przed Wielkanocą. Walka bez miecza Dziś jest zakonem duchownych i świeckich, niezwiązanych ślubami zakonnymi. Jego tradycje mają charakter wojskowy, rycerski i szlachecki. Hierarchia i cele zakonu wciąż są określane w takiej właśnie siatce pojęć. Na ich czele stoi „wielki mistrz” a członkami świeckimi są „damy” i „kawalerowie”, którzy za zadanie stawiają sobie sprawowanie chrześcijańskich cnót i dobroczynności. Do Zakonu Rycerskiego Najświętszego Grobu Bożego jest się przyjmowanym na zasadzie kooptacji, czyli zaproszenia wystosowanego przez jednego z członków. Bożogrobcem zostaje się po przyjęciu inwestytury, składając uroczyste ślubowanie przed biskupem. Mężczyźni zostają także uroczyście pasowani za pomocą miecza, na wzór tradycji wzorowanych na pierwszych wiekach działalności Bożogrobców. Ważny jest poziom moralności kandydata. Nie ma natomiast barier ani cezur społecznych, czy wymagań co do grup zawodowych. W szeregach Zakonu są nauczyciele akademiccy, lekarze, rzemieślnicy. Charyzmatem zakonu od początku jest pomoc i współpraca z łacińskim patriarchą Jerozolimy. Duchowa i materialna. Propagują informację o Ziemi Świętej, wspierają pielgrzymów, którzy jadą do Jerozolimy, organizują pielgrzymki. Bożogrobcy angażują się na terenach swojej parafii. - Bycie kawalerem bożogrobców zobowiązuje mnie dawania innym dobrego świadectwa jako katolik i pracę na rzecz potrzebujących – wyjaśnia jeden z członków. – Obowiązek, bo rycerskość nieodwołalnie wiąże się w zakonie z samodyscypliną, szlachetnością i męstwem. W średniowieczu przejawiała się tak że walką orężem w obronie pielgrzymów, nawiedzających święte miejsca. Dziś naszym zadaniem jest troska o życie chrześcijańskich mieszkańców i pielgrzymów w Ziemi Świętej – za pomocą modlitwy i słowa, by uzyskiwać pomoc za pomocą informacji o ich trudnej sytuacji na tym terenie. Działalność humanitarna Damy i kawalerowie pracują wolontariacie, niosąc pomoc humanitarną, medyczną i społeczną w ponad 120 krajach. Medyczna Służba Maltańska, domy pomocy w Puszczykowie i Szydlaku, terapia zajęciowa, letnie obozy i kolonie czy misje w Peru i szpital na Ukrainie to tylko niektóre z inicjatyw polskich maltańczyków. Rycerze Maltańscy wyróżniają się swoim zaangażowaniem w doskonaleniu duchowości w Kościele i pracy w służbie ubogim i chorym. Zakon jest niezależnym podmiotem prawa międzynarodowego. Ma własną konstytucję, paszporty, znaczki, organizacje publiczne. Utrzymuje stosunki dyplomatyczne z 102 państwami, także niekatolickimi oraz organizacjami międzynarodowymi. Dzięki temu, że zachowuje apolityczność i zdarza się, że pełni rolę mediatora pomiędzy państwami. Replika Bożego Grobu Bożogrobcy powrócili do Polski w latach 90. XX wieku, w wyniku starań kard. Józefa Glempa. Swoją siedzibę mają w Miechowie, przy Bazylice Mniejszej Grobu Bożego, w której znajduje się jedyna w Polsce wierna replika Grobu Pana Jezusa. Według tradycji grób został wzniesiony na autentycznej ziemi z góry Golgoty, przywiezionej w 1163 roku przez pobożnego rycerza Jaksę. Dużą część kaplicy zajmuje wysoki na kilka metrów grób z niewielkim wejściem i kamienną ławą w środku. Gdy w 1291 r. upadło Królestwo Jerozolimy, to do grobu w Miechowie zaczęli pielgrzymować pątnicy z całej Europy. Kaplica grobu, który możemy dziś odwiedzać powstała w XVI w. W zachodniej ścianie kaplicy został wmurowany kamień wedle miejscowego przekazu "wyjęty" z grobu Jezusa Chrystusa w Jerozolimie. Kiedyś na ścianach kaplicy wisiało ogromnie dużo wotów. Ludzie przynosili je w podziękowaniu za uzdrowienia. Dziś są one przechowywane w skarbcu. Co piątek przez cały rok odbywa się droga krzyżowa. Lidia Maj Fot. Diecezja Kielce