Prokuratura IPN w Białymstoku została poinformowana przez dyrektora Aresztu Śledczego w Białymstoku o tym, że podczas prac ziemnych prowadzonych na terenie dawnego ogrodu więzienia UB odnaleziono szczątki kostne. Teren znaleziska został zabezpieczony przez pracowników IPN.
Przypomnijmy, iż w latach 2013–2017, w ramach śledztwa prokuratury IPN Białystok w sprawie zbrodni popełnionych przez funkcjonariuszy państw totalitarnych w latach 1939–1956, na terenie dawnego ogrodu więzienia UB przy ulicy Kopernika ( obecnie areszt śledczy) prowadzone były, na duża skalę, prace ekshumacyjne. W ich trakcie wydobyto szczątki ponad 400 osób. Obecnie pracownicy aresztu odnaleźli szczątki kostne w miejscu, w którym nie były prowadzone czynności ekshumacyjne.
Prokurator IPN natychmiast, po powiadomieniu go przez dyrektora aresztu, podjął czynności mające na celu zabezpieczenie odnalezionych szczątków oraz objęcie prowadzonych prac nadzorem archeologicznym. W najbliższym czasie prokurator zleci sprawdzenie, czy w ziemi wywiezionej z wykopów wykonanych na terenie Aresztu Śledczego nie znajdują się kolejne szczątki kostne.
Czynności te są wykonywane w ramach śledztwa S51/13/Zk w sprawie zbrodni zabójstwa osób osadzonych w więzieniu w Białymstoku w okresie 1939-1956 czyli zarówno okupacji sowieckiej, niemieckiej jak i działalności UB. W latach 2013–2017 zbadany został teren dawnego przywięziennego ogrodu. Od początku prac ekshumacyjnych z tego pola śmierci wydobyto szczątki blisko 400 osób – mężczyzn, kobiet i dzieci. Czyny w wyniku których zginęły te osoby, kwalifikuję się jako zbrodnię przeciwko ludzkości.
W latach 1946 - 56 na terenie więzienia przy ulicy Kopernika w Białymstoku funkcjonariusze UB dokonywali egzekucji osadzonych tam więźniów, głównie członków podziemia niepodległościowego i osób podejrzewanych o sprzyjanie podziemiu. Zasadniczo ich ciał nie wydawano rodzinom, ale chowano na terenie więzienia oraz w innych miejscach. Według danych przekazanych przez historyków z białostockiego oddziału IPN wynika, że w białostockim więzieniu wykonano ponad 200 wyroków śmierci. Jak dotąd, pobrano genetyczny materiał porównawczy od ponad 400 członków rodzin osób, które mogły zginąć na terenie białostockiego więzienia.
Odkrycie szczątek kostnych w Białymstoku zbiegło się w czasie z rozstrzygnięciem przetargu na prowadzenie dla IPN badań genetyczno-identyfikacyjnych szczątek ofiar m.in. zbrodni komunistycznych. Przetarg wygrały dwa konsorcja, które podpisały z IPN 4-letnie umowy 6 kwietnia 2018 r.
"W wyniku rozstrzygnięcia postępowania na zawarcie umowy ramowej prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego, zgodnie z ustawą Prawo zamówień publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. podpisane zostały umowy z poniższymi Wykonawcami: Konsorcjum: Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji oraz Konsorcjum: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy), Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu i Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu" - poinformował w komunikacie rzecznik prasowy IPN.