Kontradmirał Adam Mohuczy - współtwórca Marynarki Wojennej II RP

Służył w Marynarce Wojennej Rosji, a następnie w odrodzonej polskiej Marynarce Wojennej. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i kampanii wrześniowej, okupację spędził w niemieckich oflagach. W Polsce Ludowej bezpodstawnie oskarżony i represjonowany, zmarł w więzieniu w 1953 r. Adam Mohuczy urodził się 7 marca 1891 r. w Witebsku na terenach dzisiejszej Białorusi. Pierwsze nauki pobierał w domu i gimnazjum w Wilnie. Edukację kontynuował w Morskim Korpusie w Petersburgu. Od promocji oficerskiej służył w rosyjskiej flocie wojennej. W latach 1912-1917 pływał we Flocie Bałtyckiej na okrętach szkolnych, pancernikach i łodziach podwodnych. Następnie był wykładowcą i kierownikiem szkolenia w Akademii Morskiej w Mikołajowie. W listopadzie 1919 r. udał się do Warszawy jako kurier dyplomatyczny Misji Polskiej na Łotwie i w Estonii. W tym samym miesiącu został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu kapitana marynarki. Został referentem Wydziału Operacyjnego Departamentu dla Spraw Morskich w Ministerstwie Spraw Wojskowych, a w 1920 r. objął stanowisko dowódcy Kadry Marynarki Wojennej w Toruniu. Podczas wojny z bolszewikami, jako dowódca II Batalionu Morskiego i p.o. dowódcy Pułku Morskiego, brał udział w walkach pod Grodnem. W latach 1921-1924 był komendantem Tymczasowych Instruktorskich Kursów dla Oficerów i jednoczenie pierwszym dowódcą ORP „Generał Haller”. W 1922 r., po powołaniu Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu, został jej pierwszym komendantem. Dzięki osiągnięciom w Polsce uzyskał możliwość kształcenia się poza granicami ojczyzny. W latach 1924–1926 odbył studia wojskowe we francuskiej Ecole de Guerre Navale, zdobywając tam tytuł oficera sztabu generalnego. Po powrocie do Polski został komendantem Portu Wojennego w Gdyni, gdzie opracował plan obrony Gdyni i Helu na wypadek wojny. W 1928 r. krótko pełnił obowiązki komendanta Szkoły Specjalistów Morskich w Świeciu, a następnie dowódcy ORP „Bałtyk” i ORP „Wilia”. W 1929 r. na własną prośbę został urlopowany i objął stanowisko dyrektora Szkoły Morskiej w Tczewie, przeniesionej później do Gdyni. W 1931 r. został przeniesiony w stan spoczynku. W 1936 r. podjął pracę w Związku Armatorów Polskich. Tuż przed wybuchem II wojny światowej został zmobilizowany jako prokurator Morskiego Sądu Wojskowego przy Dowództwie Floty. Podczas kampanii wrześniowej walczył w obronie Helu. W latach 1939-1945 przebywał w niewoli w oflagach na terenie Niemiec. Po wyzwoleniu rozpoczął pracę w Izbie Przemysłowo-Handlowej w Gdyni. Wkrótce został ponownie powołany do Marynarki Wojennej na stanowisko zastępcy komendanta Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej. Jesienią 1945 r. został zastępcą szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej, w grudniu tego roku awansował na szefa Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. Mianowany na kontradmirała w 1946 r., faktycznie pełnił w tym czasie obowiązki dowódcy Marynarki Wojennej. W 1947 r. został prezesem Rady Głównej Ligi Morskiej, a rok później przeniesiono go w stan spoczynku. Wkrótce potem został bezpodstawnie oskarżony o zaniedbania służbowe. Pod koniec 1949 r. aresztowany i umieszczony w budynkach Informacji Wojskowej w Gdyni, był torturowany podczas śledztwa. W 1950 r. Najwyższy Sąd Wojskowy skazał go na 13 lat więzienia pod fałszywym zarzutem dokonania sabotażu wraz z szefem Służby Technicznej Marynarki Wojennej komandorem Konstantym Siemaszką, zastępcą dowódcy Portu Głównego w Gdyni komandorem Władysławem Sakowiczem oraz komandorem rezerwy Hilarym Sipowiczem. Wyrok odsiadywał w więzieniu w Sztumie, gdzie zmarł 7 maja 1953 r. Został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. W 1957 r. postanowieniem Naczelnego Sądu Wojskowego został całkowicie zrehabilitowany. Był wielokrotnie odznaczany, m.in. Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Dziś mija kolejna rocznica jego śmierci. Źródła: poland.us, sejm.gov.pl