Pod koniec maja 1943 r., w miejscowości Niemilia w powiecie kostopolskim w dawnym województwie wołyńskim, ukraińscy nacjonaliści zamordowali 126 Polaków, a samą wieś spalili. Właśnie mija 75 lat od tamtych tragicznych wydarzeń.
W czasie okupacji część mieszkańców wsi została wywieziona na roboty do Niemiec. W 1943 r. mieszkało tu około 160 osób. W marcu 1943 r. na wypadek napadu ze strony Ukraińców we wsi została zorganizowana samoobrona, licząca kilkadziesiąt osób uzbrojonych w kilka sztuk karabinów.
O świcie 26 lub 27 maja kilka uzbrojonych grup upowców, wspartych przez chłopów z okolicznych wsi ukraińskich, wtargnęło do Niemilii. Napastnicy wdzierali się do domów, zabijając swe ofiary siekierami, nożami i widłami. Tych, którzy podjęli próbę ucieczki, zabijano z broni palnej. Zaskoczona samoobrona nie stawiła żadnego zorganizowanego oporu. Po masakrze wieś została ograbiona i spalona.
W efekcie napadu 116 lub 126 Polaków zostało zamordowanych. Kilkudziesięciu rannych trafiło do okolicznych szpitali w Kostopolu i w Bereźnem. Większość ciał była tak mocno zmasakrowana, że nie dało się ich zidentyfikować. Ofiary rzezi pochowano w zbiorowej mogile na terenie wsi. Po 1943 r. ocaleli z pogromu mieszkańcy ustawili tam drewniany krzyż.
W latach 70. XX w. mogiła została ogrodzona, a na miejscu krzyża ówczesne władze radzieckie wzniosły obelisk, na którym widniał napis: „
Tu pochowanych jest 170 mieszkańców wsi Niemilja rozstrzelanych przez Burżuazyjnych Nacjonalistów Ukraińskich w 1943 roku. Wieczna pamięć”.
W 2017 r. z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Kultury Kresowej przy pomocy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pomnik został odnowiony. Na mogile stanęły trzy kamienne krzyże z wypisanymi nazwiskami zamordowanych.
Źródło: Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945”, Warszawa 2000
kresowianie.info