Inicjatywa Trójmorza – szanse i wyzwania dla regionu

Inicjatywa Trójmorza (3M) zrzesza 12 państw regionu: Austria, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Słowacja, Słowenia i Węgry. Kraje regionu położonego między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym zajmują powierzchnie ok. 1250 tys. km2 co stanowi 28% całej powierzchni UE. Populacja regionu to prawie 1/4 populacji UE. Gorzej wyglądają liczby w odniesieniu do ekonomii, gdyż 3,3 bln USD PKB stanową tylko 10% PKB całej UE (Report, 2017). Niski jest też dochód na jednego mieszkańca wynoszący 14 750 EUR, co wypada marnie w porównaniu z dwukrotnie wyższym średnim dochodem mieszkańca EU. Liczby te pokazują dobitnie różnicę między zachodnią (starą), a wschodnią (nową) częścią Unii Europejskiej. Według European Innovation Scoreboard – EIS (Stec, 2009) większość krajów środkowoeuropejskich znalazła się jednak w grupie o najniższym syntetycznym wskaźniku innowacyjności (SII – Summary Innovation Index) i dużym dystansie rozwojowym do liderów tego rankingu (Błasiak, 2013). Opisana sytuacja zmusza do zastanowienia się nad szansami i wyzwaniami jakie pojawiają się wobec regionu środkowoeuropejskiego w kontekście realizacji inicjatywy 3M. Czynniki kreujące wpływy Europa środkowowschodnia, paradoksalnie przeznaczona przez wielkich tego kontynentu na montownie i dostarczyciela siły roboczej, powstaje z kolan. Inicjatywa Trójmorza (3M) jest materializacją ambicji tkwiących w regionie i tłumionych od dekad. Koncepcja 3M choć bezpośrednio skierowana do państw regionu zdecydowanie ma szerszy charakter geopolityczny i w takim kontekście należy ją rozpatrywać. Dlatego analizując inicjatywę 3M należy rozważyć cztery kluczowe czynniki geopolityczne zdefiniowane przez Z. Brzezińskiego (1998), które decydują o sile i pozycji na arenie międzynarodowej: *Militarne *Ekonomiczne *Kulturowe *Technologiczne Te same cztery elementy można także potraktować jako istotne czynniki budujące siłę wpływów w kontekście regionalnym czy też lokalnym. Dlatego też szanse i wyzwania stojące przed regionem w kontekście realizacji inicjatywy Trójmorza zostaną poddane analizie w tym zakresie, gdyż posiadanie wpływów w wymienionych czterech obszarach jest kluczowe dla znaczenia Europy Środkowowschodniej. Szczególnie, jeżeli zamieszkujące ten region narody chcą w przyszłości wspólnie odegrać istotną rolę jaką stwarza im niepowtarzalne położenie, a także unikalne uwarunkowania międzynarodowe w jakich znajduje się region na początku XXI w. Wykorzystanie nadarzającej się szansy pozwoli wyzwolić się z semiperyferialności regionu na jaki od dekad skazana została Europa środkowowschodnia w całościowym koncepcie rozłożenia sił na kontynencie. Przyczyny takiego stanu są bardzo skomplikowane i mają swoje źródło zarówno w historii, jak również w bieżącej polityce UE (Błasiak, 2013; Chodakiewicz, 2017). Źródło: instytutrybarskiego.pl