Ostatnia wojna Polski z Turcją rozpoczęła się wiekopomną odsieczą wiedeńską w 1683 r. Przez kilkanaście następnych lat starcia trwały na terytorium dzisiejszej Ukrainy, Mołdawii i Rumunii. Turcja, wspierana tylko przez tatarski Chanat Krymski, nie mogła jednak sprostać koalicji złożonej z Austrii, Rosji, Polski i Wenecji. Wobec planowanej wyprawy króla Augusta II Mocnego przeciw Turkom do Mołdawii armia tatarska Kapłana-Gireja w sile 14 tys. żołnierzy uderzyła prewencyjnie na Podole i Wołyń, pustosząc kraj i docierając aż pod Lwów. Polacy byli wprawdzie przygotowani na najazd, ale ze względu na mobilność przeciwnika zmuszeni byli rozdzielić siły tak, aby zostawić oddziały osłonowe w wielu miejscach. Z tego powodu będący w pobliżu Podhajec hetman polny koronny Feliks Kazimierz Potocki dysponował na początku września 1698 r. jedynie 6 tys. żołnierzy. Postanowił on więc maksymalnie wykorzystać warunki terenowe, podobnie jak w pierwszej bitwie pod Podhajcami w 1667 r. zrobił to hetman polny Jan Sobieski. Obronę dodatkowo wzmacniały fortyfikacje miejskie i zamek. Tatarzy podzielili się na dwie grupy: jedna miała zaatakować od frontu, natomiast druga otrzymała rozkaz okrążenia wojsk koronnych i uderzenia na ich tyły. Gdy uderzyli 8 września po południu, napotkali bardzo silny i skuteczny opór. Następnego dnia w południe zaatakowali ponownie - zostali odparci na skrzydłach, ale atak na tyły był dla oddziałów koronnych zaskoczeniem, wywołując popłoch w szeregach. Polaków uratowała chciwość Tatarów, którzy po wtargnięciu do niebronionego obozu zajęli się rabunkiem i mordowaniem czeladzi oraz innych cywilów. Pozwoliło to Polakom na przegrupowanie się i przeprowadzenie skutecznego kontrataku. Z powodu zbyt małych sił nie podjęto pościgu za pobitym nieprzyjacielem, w związku z czym Tatarzy zdołali wycofać się wraz z dużą ilością łupów i jasyrem. 26 stycznia 1699 r. zawarto pokój w Karłowicach kończący wojnę rozpoczętą nieudaną wyprawą wezyra Kara Mustafy pod Wiedeń w 1683 r. Na jego mocy Polska odzyskała Ukrainę prawobrzeżną i Podole z Kamieńcem Podolskim. Bitwa pod Podhajcami była ostatnią w dziejach dużą bitwą Polaków z Tatarami i jedną z ostatnich potyczek wojny polsko-tureckiej. Źródło: altiok.blox.pl Na zdjęciu: Obraz Maksymiliana Gierymskiego "Potyczka z Tatarami", 1867