Zakuci w zbroję wojownicy kierujący się kodeksem honorowym są wciąż obecni w naszej wyobraźni. Twórcy filmów oraz powieści chętnie sięgają do tematyki rycerzy. Oczywiście często przedstawiają rycerzy w sposób uproszczony, by nie powiedzieć dosadniej, stereotypowy. Tym niemniej to właśnie rycerze zainteresowali niejednego odbiorcę do sięgnięcia do bogatej skarbnicy historii.
W rzeczywistości rycerze nie odpowiadali "stereotypowemu portretowi". Legendarny król Artur mógł być bardziej wodzem niż królem, rycerze niejednokrotnie mogli kierować się bardziej doczesnymi sprawami i żądzami niż kodeksem honorowym.
I choć ich mit wciąż żyje oraz nieustannie kształtuje naszą wyobraźnię, to warto czasami uzmysłowić sobie, jacy byli prawdziwi rycerze. Warto zajrzeć do książek, które pokażą nam prawdę o rycerzach.
,,Miecz i habit. Z dziejów zakonów rycerskich na ziemiach polskich" autorstwa Andrzeja Zielińskiego prezentuje odmienne spojrzenie na epokę bohaterów. Choć rycerze z czarnym krzyżem również się w książce pojawiają, nie jest to praca wyłącznie o nich, na jej kartach pojawiają się również Joannici, Zakon Rycerski z Calastrava, Templariusze i inne zakony. Książka zawiera również aneksy, takie jak bulla papieska potępiająca krzyżackie zbrodnie czy wykaz imienny pierwszych braci dobrzyńskich.
Poszczególne rozdziały dotyczą poszczególnych zakonów rycerskich, pokazują ich cele i zasady oraz działalność na ziemiach polskich, jednak nie tylko, bowiem pewien zakon, będący de facto częścią Joannitów zaczynał przecież swoją działalność od pomocy lekarskiej chorym na trąd w Ziemi Świętej!
Po książkę warto sięgnąć, poszerzy ona bowiem naszą wiedzę na temat zakonów rycerskich - wszak nie tylko Krzyżacy mieli wpływ na ziemie polskie.Pozostając w średniowiecznych kontekstach kulturowych skupmy się na postaci panującej w czasach, gdy tworzyły się zakony rycerskie.
Bolesław Kędzierzawy funkcjonuje w pamięci zbiorowej jest przede wszystkim jako jeden z synów Bolesława Krzywoustego za czasów, kiedy jeszcze obowiązywała zasada senioratu. Co jednak przypadkowy rozmówca zapytany na ulicy mógłby powiedzieć o Kędzierzawym? Sięgnijmy do książki traktującej o tym księciu.
,,Bolesław Kędzierzawy" autorstwa Magdaleny Biniaś-Szkopek przedstawia sylwetkę zapomnianego księcia i jego dokonania (według autorki to dzięki niemu państwo Piastów przetrwało początek rozbicia dzielnicowego w "miarę spokojnie". Autorka pokazuje sylwetkę władcy na tle swojej epoki.
Na uwagę i pochwałę zasługuje bogata bibliografia, oraz rzetelne opracowanie naukowe.Obie książki polecam miłośnikom polskiego średniowiecza, wszak - jak pisał średniowieczny poeta hiszpański Juan Manuel: "Pasowanie na rycerza jest sakramentem, porównywalnym z małżeństwem i chrztem".