90 lat temu powstało Stronnictwo Narodowe

0
0
0
/

W październiku 1928 r., w wyniku przekształcenia Związku Ludowo-Narodowego, powstało Stronnictwo Narodowe. Jego zadaniem było prowadzenie bieżącej działalności politycznej obozu endeckiego. W przeddzień wybuchu II wojny światowej SN było największą partią polityczną w Polsce. Po przewrocie majowym w 1926 r. Związek Ludowo-Narodowy stopniowo tracił na znaczeniu na skutek represji ze strony sanacji. 7 października 1928 r. na miejsce Związku powołane zostało Stronnictwo Narodowe. Na pierwszego prezesa Rady Naczelnej i Zarządu Głównego wybrano Joachima Bartoszewicza. Program partii zakładał budowę katolickiego państwa narodu polskiego, opowiadał się za hierarchiczną organizacją społeczeństwa i przekształceniem ustroju politycznego zwiększającym rolę elity narodowej w państwie. Stronnictwo będące w opozycji do obozu piłsudczykowskiego organizowało antysanacyjne wiece i manifestacje. Z początkiem lat 30. w Stronnictwie Narodowym zaistniał wyraźny podział na dwie frakcje. Pierwszą była wywodząca się ze Związku Ludowo-Narodowego grupa „starych” optująca za działaniem na drodze parlamentaryzmu. Drugą frakcję stanowili „młodzi” postulujący radykalniejsze działania, związani z powstałym w 1926 r. Obozem Wielkiej Polski, organizacją mającą na celu zjednoczenie prawicowych przeciwników sanacji. Głosząc poglądy o kryzysie liberalnej demokracji, dążyli oni do zespolenia zasad katolicyzmu z nacjonalizmem. Z czasem konflikt między frakcjami doprowadził do rozłamów, w 1933 r. wyodrębnił się Związek Młodych Narodowców, a rok później Obóz Narodowo-Radykalny. W 1935 r. władzę w Stronnictwie przejęli „młodzi” przyjmując nową założenie programowe będące kontynuacją linii politycznej OWP. W lutym tego roku, jeden z „młodych”, Tadeusz Bielecki, został mianowany wiceprezesem Zarządu Głównego SN i kierownikiem wydziału organizacyjnego. W czerwcu 1939 r. został wybrany prezesem Stronnictwa Narodowego, którą to funkcję sprawował do śmierci. W przeddzień wybuchu II wojny światowej Stronnictwo Narodowe było największą partią polityczną w Polsce skupiającą ponad 200 tysięcy członków. Jego organami prasowymi były m.in. „Gazeta Warszawska” oraz „Kurier Poznański”. Po kampanii wrześniowej przedstawiciele partii weszli w skład rządu na uchodźstwie, Delegatury Rządu na Kraj i Politycznego Komitetu Porozumiewawczego. W okupowanej Polsce Stronnictwo utworzyło własne siły zbrojne - Narodową Organizację Wojskową. W listopadzie 1944 r. powołało Narodowe Zjednoczenie Wojskowe, przeznaczone do walki o wyzwolenie kraju spod sowieckiej okupacji. Po zakończeniu wojny, po nieudanej próbie przejścia do działalności legalnej, Stronnictwo Narodowe jako całość pozostawało w podziemiu. Represjonowani przez władze komunistyczne, w egzekucjach i więzieniach tracili życie zarówno najważniejsi, jak i szeregowi działacze partii oraz oficerowie i żołnierze narodowego podziemia zbrojnego. W czerwcu 1945 r., w głośnym Procesie 16 w Moskwie, sądzeni byli, obok innych, również działacze Stronnictwa Narodowego - Stanisław Jasiukowicz, Aleksander Zwierzyński, Kazimierz Kobylański i Zbigniew Stypułkowski. W maju 1948 r. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał na dożywotnie więzienie członków prezydium Stronnictwa z prezesem Leonem Dziubeckim na czele, zmarłym miesiąc później w niejasnych okolicznościach w mokotowskim więzieniu. Rozbite Stronnictwo Narodowe kontynuowało działalność poza granicami kraju, posiadając struktury wśród wszystkich większych skupisk polskiej emigracji w Europie Zachodniej. Organem prasowym partii była wydawana w Londynie „Myśl Polska”. Podczas zjazdu emigracyjnego we wrześniu 1992 r. władze Stronnictwa podjęły decyzję o samorozwiązaniu i przekazaniu ciągłości organizacyjnej oraz majątku Stronnictwu Narodowo-Demokratycznemu. Fot.: Roman Dmowski 1864-1939. Życiorys-wspomnienia-zbiór fotografij, Poznań 1939

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną