W dniu wybuchu powstania warszawskiego posługiwał w jednym ze stołecznych szpitali. W drugiej połowie sierpnia 1944 r. trafił jako kapelan do zgrupowania Armii Krajowej walczącego na Czerniakowie. Wzięty przez SS do niewoli jako zakładnik został zamordowany 23 września 1944 r. Dziś mija 70. rocznica jego śmierci.

Józef Stanek przyszedł na świat 6 grudnia 1916 r. w Łapszach Niżnych w Małopolsce, w wielodzietnej rodzinie chłopskiej. Gdy miał 7 lat podczas epidemii tyfusu zmarli jego rodzice, opiekę nad nim przejęło wówczas starsze rodzeństwo.

W 1935 r. po zdaniu matury Collegium Marianum w Wadowicach wstąpił do pallotyńskiego nowicjatu w Sucharach k. Nakła. W 1937 r. rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym Księży Pallotynów w Ołtarzewie, gdzie zastał go wybuch wojny.

W wrześniu 1939 r. wraz z innymi klerykami z seminarium został ewakuowany na wschód przed nadciągającym frontem. Trafił do sowieckiej niewoli, skąd uciekł i wrócił do Ołtarzewa.

W 1941 r. otrzymał święcenia kapłańskie i rozpoczął studia na tajnych kompletach na Wydziale Socjologicznym Uniwersytetu Warszawskiego. W tym czasie związał się z podziemiem niepodległościowym, wstępując w szeregi ZWZ-AK. Jednocześnie pełnił funkcję kapelana Zakładu Sióstr Rodziny Maryi na Koszykach przy ul. Hożej w Warszawie.

Od 1 sierpnia 1944 r. uczestniczył w powstaniu warszawskim. W drugiej połowie sierpnia został skierowany go do pracy kapelańskiej w Zgrupowaniu Armii Krajowej „Kryska”, działającym na odcinku czerniakowskiego Powiśla.

W trudnych warunkach odprawiał nabożeństwa i spowiadał. Nosił rannych, odgrzebywał zasypanych gruzami, podnosił na duchu załamanych mieszkańców. Miał możliwość uratowania swego życia, przeprawiając się pontonem na drugi brzeg Wisły, ale nie skorzystał z niej, odstępując miejsce rannemu powstańcowi.

23 września 1944 r. brał udział w pertraktacjach z Niemcami w celu uratowania jak największej ilości powstańców. Zatrzymany przez SS w charakterze zakładnika był torturowany i jeszcze tego samego dnia został powieszony, wedle niektórych źródeł na własnej stule...

W 1945 r. zwłoki bohaterskiego kapelana zostały ekshumowane i złożone w zbiorowej mogile przy ul. Solec w Warszawie. Rok później przeniesiono je na Cmentarz Powązkowski, a w 1987 r. złożono w kwaterze zgrupowania AK „Kryska” znajdującej się na tym cmentarzu.

W 1999 r. ks. Stanek został ogłoszony przez papieża Jana Pawła II błogosławionym w gronie 108 męczenników II wojny światowej. W 2004 r. błogosławionego pallotyna ustanowiono patronem kaplicy w Muzeum Powstania Warszawskiego.

Paweł Brojek
Źródło: mtrojnar.rzeszow.opoka.org.pl


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.