Kapelan NOW i AK, po wojnie w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”. Pracował w warszawskich parafiach, od 1977 r. był proboszczem na Powązkach. Mimo nieustannych szykan ze stron SB prowadził działalność upamiętniającą Polaków zamordowanych na Wschodzie. Zmarł w nocy z 20 na 21 stycznia 1989 r., okoliczności śmierci wskazywały na zabójstwo...

Stefan Niedzielak urodził się 1 września 1914 r. w Podolszycach pod Płockiem. Na rok przed maturą przeniósł się do Warszawy, gdzie wstąpił do Metropolitalnego Seminarium Duchownego. Święcenia kapłańskie przyjął w czerwcu 1940 r. Pracował w parafiach Wiskitki i Bolimów, a w lipcu 1943 r. został prefektem parafii Świętego Ducha w Łowiczu.

Pracę duszpasterską łączył z działalnością konspiracyjną. Był kapelanem Obwodu Łowicz Narodowej Organizacji Wojskowej a później w Łódzkim Okręgu Armii Krajowej. Kierował pracami Głównej Rady Opiekuńczej oraz współpracował z Delegaturą Rządu na Kraj, dzięki czemu stosunkowo wcześnie poznał raport komisji Czerwonego Krzyża o zbrodni katyńskiej.

Jako kurier abpa Adama Sapiehy przewoził zaszyfrowane komunikaty i przesyłki z Warszawy do Krakowa. Tuż przed wybuchem powstania warszawskiego przewiózł tzw. depozyt katyński, czyli materiały z przeprowadzonej przez Niemców ekshumacji grobów w Katyniu.

W 1946 r. powrócił do Warszawy, gdzie kierował odbudową kościołów w parafiach Świętej Trójcy i Wszystkich Świętych. Równocześnie został członkiem i kapelanem Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.

W 1956 r. został rektorem kościoła św. Karola Boromeusza na Powązkach oraz dyrektorem cmentarzy warszawskich, a w 1961 r. proboszczem parafii Matki Boskiej Loretańskiej na Pradze. W 1977 r. powrócił na Powązki, gdzie zapoczątkował odprawianie Mszy św. za Ojczyznę - patriotycznych nabożeństw w rocznice świąt narodowych.

Od początku lat 80. w ostatnią niedzielę kwietnia odprawiał msze za ofiary zbrodni katyńskiej. W swoich kazaniach upominał się o prawdę o zbrodni katyńskiej i ujawnienie ludobójczej roli NKWD. Prowadził działalność upamiętniającą Polaków poległych na Wschodzie. W 1981 r. był jednym z inicjatorów wzniesienia Krzyża Katyńskiego na Powązkach, usuniętego natychmiast przez SB.

Współtworzył Sanktuarium Poległych i Pomordowanych na Wschodzie przy kościele św. Karola Boromeusza. W ścianę świątyni wmurowano wówczas krzyż-pomnik wraz z tysiącem tabliczek z nazwiskami zamordowanych w Katyniu. Prace zakończono w 1984 r.

Od 1988 r. współtworzył i opiekował się wspólnotą Rodzina Katyńska-Rodzina Polska. Organizował pomoc dla repatriantów z Rosji i Kazachstanu oraz dla Polaków żyjących w krajach dawnego Związku Radzieckiego. Wspierał opozycję zgrupowaną wokół ideałów tradycji niepodległościowych, byłych żołnierzy AK, działaczy Komitetu Obrony Robotników.

Inwigilowany przez SB, z powodu swej działalności był nieustannie nękany i szykanowany. Otrzymywał anonimowe listy i telefony z pogróżkami, dwukrotnie próbowano go porwać z ulicy w centrum Warszawy, raz został pobity przez „nieznanych sprawców”.

Ciało ks. Niedzielaka znaleziono rano 21 stycznia 1989 r. w jego mieszkaniu na plebanii przy ulicy Powązkowskiej. Mimo stwierdzenia szeregu zewnętrznych obrażeń w okolicy twarzy i głowy oraz złamania kręgosłupa szyjnego ówczesne ministerstwo spraw wewnętrznych wykluczyło morderstwo. Śledztwo w sprawie śmierci kapłana dwukrotnie wznawiano i umarzano, przyjmując ostatecznie wersję o śmiertelnym upadku z fotela.

W 2002 r. sprawa stała się jednym z wątków śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej, dotyczącego związku przestępczego w MSW w latach 1956-1989.

We wrześniu 2008 r. prokuratura okręgowa Warszawa-Praga rozpoczęła śledztwo w sprawie zniknięcia dowodów rzeczowych z akt sprawy zabójstwa kapłana.

Ks. Stefan Niedzielak został odznaczony pośmiertnie przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Paweł Brojek
źródło: encyklopedia-solidarnosci.pl, tygodnik.onet.pl
fot.: ipn.gov.pl