25 lat temu w Londynie zmarł Kazimierz Sabbat - wybitny działacz emigracyjny, jeden z przywódców polskiego harcerstwa na obczyźnie, premier i piąty z kolei Prezydent RP na Uchodźstwie.

Urodził się 27 lutego 1913 r. w Bielinach Kapitulnych na Kielecczyźnie. Uczęszczał do I Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Stanisława Konarskiego w Mielcu. W 1926 r. wstąpił do I Mieleckiej Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki, udzielał się też w Sodalicji Mariańskiej. Po maturze odbył zasadniczą służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy w Kielcach.

W 1935 r. rozpoczął studia na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego, przez rok studiował także w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie. W tym czasie doprowadził do utworzenia Zrzeszenia Akademickich Kręgów Starszoharcerskich „Kuźnica”, a następnie został jego kierownikiem. Kadra zrzeszenia stała się zalążkiem przyszłych organizacji podziemnych w czasie drugiej wojny światowej, przede wszystkim „Szarych Szeregów”

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. został skierowany do Ośrodka Zapasowego 25. Dywizji w Czortkowie. Po agresji sowietów przedostał się na Węgry, gdzie trafił do obozu dla internowanych. Dzięki pomocy tamtejszych skautów został uwolniony i zorganizował polski obóz harcerski.

W styczniu 1940 r., poprzez Jugosławię i Włochy dotarł do Francji. Początkowo służył w marynarce wojennej, a następnie został skierowany do Brygady Zmotoryzowanej gen. Maczka. Po upadku Francji ewakuował się do Anglii, gdzie brał udział w organizowaniu struktur polskiego harcerstwa na obczyźnie.

Na początku kwietnia 1943 r. został przeniesiony do Londynu, gdzie powierzono mu funkcję wiceprzewodniczącego Komitetu Naczelnego ZHP na Czas Wojny. Jednocześnie pełnił funkcję referenta do spraw młodzieży przy Sztabie Głównym PSZ. Do jego zadań należała między innymi opieka nad tysiącami polskich dzieci wyprowadzonymi wraz z armią gen. Andersa z terenu Związku Radzieckiego.

Po wojnie pozostał w Londynie. Aby zdobyć środki na życie dla rodziny oraz na działalność organizacyjną, założył firmę produkującą kołdry i śpiwory, a później sprzęt sportowy.

Uczestniczył aktywnie w działalności społecznej i politycznej Polaków na obczyźnie. Organizował polskie harcerstwo na obczyźnie, dooprowadzając do utworzenia jego nowych struktur z Naczelną Radą Harcerską poza granicami kraju. Był współorganizatorem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów i członkiem jego władz.

Kierował odcinkiem skarbu w Egzekutywie Zjednoczenia Narodowego - organie pełniącym funkcje rządu. Od 1967 r. był prezesem tego organu. Dziewięć lat później został premierem emigracyjnego rządu polskiego, pełniąc jednocześnie funkcję ministra spraw krajowych i sprawiedliwości. Pracował nad zjednoczeniem politycznych ośrodków polskich emigracji.

W latach 70. wspierał rodzącą się w Polsce opozycję. Był inicjatorem utworzenia funduszu na rzecz robotników represjonowanych po wydarzeniach w Ursusie i Radomiu. W 1979 r. z jego inspiracji powstał Fundusz Pomocy Krajowi, który wspierał działania demokratyczne. Po wprowadzeniu stanu wojennego doprowadził do założenia Rady Pomocy Uchodźcom Polskim.

8 kwietnia 1986 r. został zaprzysiężony na piątego z kolei prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie. Priorytetami jego działalności były nadal umacnianie polskich ośrodków emigracyjnych na świecie oraz wszechstronna pomoc coraz aktywniejszej opozycji w Polsce.

Zmarł nagle 19 lipca 1989 r., w dniu wyboru przez Sejm kontraktowy w Warszawie gen. Jaruzelskiego na stanowisko prezydenta Polski. Został pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie w pobliżu Pomnika Katyńskiego.

Paweł Brojek
Źródło: encyklopediamiastamielca.pl


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.