90 lat temu zmarł dr Józef Rostek – lekarz i działacz narodowy na Górnym Śląsku

0
0
0
/

Założyciel i działacz licznych stowarzyszeń i organizacji społecznych na obszarze zaboru pruskiego. Po przyłączeniu Górnego Śląska do macierzy organizował tu od podstaw służbę zdrowia. Władze pruskie umieściły jego nazwisko na liście osób „niebezpiecznych politycznie”.

Józef Rostek przyszedł na świat 12 listopada 1859 r. w Wojnowicach koło Raciborza. Uczęszczał do gimnazjum w Raciborzu, w którym w 1880 r. zdał maturę. Później studiował medycynę we Wrocławiu. Założył tam Towarzystwo Górnośląskie grupujące młodzież studencką, którego celem była nauka języka polskiego, literatury i historii Polski.

Po otrzymaniu w 1885 r. w Lipsku stopnia doktora medycyny osiadł w Raciborzu. Praktykował w szpitalach Królewskiej Huty, Krakowa, Drezna oraz uczestniczył wielokrotnie w kursach dokształcających. Pracę zawodową łączył z działalnością społeczną i polityczną, dzięki której szybko stał się bardzo popularny na Górnym Śląsku.

Był inicjatorem założenia w Starej Wsi polskiej Księgarni Katolickiej, którą kierował jego brat Ignacy. Z jego inicjatywy ukazywały się „Nowiny Raciborskie” – pierwsza polskojęzyczna gazeta w tym mieście. Powstał tu także Bank Ludowy i Polski Dom Narodowy „Strzecha”.

Wspierał śląską młodzież gimnazjalną i akademicką. W 1891 r. utworzył w Raciborzu Towarzystwo Pomocy Naukowej dla Polsko-Katolickiej Młodzieży i był jego pierwszym prezesem. Opiekował się tajnym kółkiem samokształceniowym polskiej młodzieży skupionej w Towarzystwie Tomasza Zana w raciborskim gimnazjum.

W 1893 r. został wybrany na przewodniczącego Polskiego Komitetu Wyborczego w Raciborzu i uznany za oficjalnego przywódcę ludności polskiej. Przemawiał na wiecach wyborczych, reprezentując w zakresie programu narodowego stanowisko radykalne.

Był członkiem Ligi Narodowej. W 1903 r. kandydował z listy endecji do parlamentu Rzeszy Niemieckiej. W 1909 r. wszedł w skład zarządu Polskiego Towarzystwa Demokratycznego (stronnictwa Narodowej Demokracji w zaborze pruskim).

Był jednym z założycieli „Gazety Ludowej”, dziennika wychodzącego od 1911 r. w Katowicach. Na jej łamach publikował odezwy, listy i artykuły. Publikował też w „Nowinach Raciborskich”, „Górnoślązaku” i krakowskiej „Nowej Reformie”.

Działał w ramach Towarzystwa Czytelni Ludowych. Był organizatorem i pierwszym przewodniczącym założonego w 1908 r. Towarzystwa Lekarzy Polaków na Śląsku.

Władze pruskie umieściły jego nazwisko na liście osób „niebezpiecznych politycznie” z zaleceniem aresztowania w razie strajku lub wojny. Czując się zagrożony, w maju 1914 r. przeniósł się do Wrocławia, a trzy lata później do Strzelna Kujawskiego, gdzie został dyrektorem szpitala powiatowego.

Po 1918 r. pracował w Warszawie w Ministerstwie Zdrowia Publicznego na stanowisku referenta do spraw położniczych oraz higieny szkolnej. Od listopada 1920 r. organizował od podstaw publiczną służbę zdrowia na Górnym Śląsku jako kierownik Wydziału Zdrowia Publicznego w Polskim Komisariacie Plebiscytowym w Bytomiu.

Podczas trzeciego powstania śląskiego był komendantem szpitala polowego w Małej Dąbrówce i w Świerklańcu. Od 1922 r. pracował w Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. Organizował polską służbę zdrowia w województwie i kierował nią aż do śmierci.

Józef Rostek zmarł 28 marca 1929 r., został pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach. Był odznaczony Orderem Odrodzenia Polski, który otrzymał jako pierwszy Górnoślązak.

Źródło: ipsb.nina.gov.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną