Kobiety miały więcej czasu wolnego i mogły chociażby odsłaniać uda, co gdzie indziej uchodziło za nieprzyzwoitość. Wierzono, że przez uprawianie sportu będą zdrowsze, a przez to lepiej przygotowane do rodzenia dzieci. Kobiety były przy tym często lepiej wykształcone od mężczyzn, którzy skupiali się na rozwoju fizycznym.

W pewien sposób w Sparcie kobiety miały lżej niż mężczyźni, którzy byli poddawani nie tylko ciężkim treningom, ale także restrykcyjnej polityce eugenicznej: wielu chłopców zabijano bądź porzucano po urodzeniu, jeśli nie rokowali, że będą posiadać zdrowie i tężyznę fizyczną. Jeśli chodzi o zabijanie dziewczynek było z tym różnie, w różnych okresach i zależało od rozmaitych okoliczności.

Poza tym monogamia w Sparcie nie była tak wyraźna, jak gdzie indziej. Zdarzało się, że mężatka miała kontakty seksualne z innymi mężczyznami. Najważniejsze było bowiem zrodzenie potomstwa, co sprawiało, że pozycja męża nie była aż tak silna. Kobiety miały dużo większą swobodę w wyborze partnerów, co sprawia, że niektórzy nie tyle mówią o poligeni spartańskiej, co poliandrii.

Ze względu na militarny charakter Sparty mężczyźni byli często nieobecni. To kobiety wówczas, żony, matki i siostry sprawowały kontrolę, wychowywały dzieci i czyniły z nich przyszłych wzorowych obywateli. Kobiety odgrywały też ważną rolę przy sprawowaniu kultu, ale jest to cecha całej Grecji – wiele z nich było kapłankami.

Kobiety w Sparcie musiały być silne, bo ich głównym zadaniem było wychowanie wojowników, którym nieustannie groziła śmierć. One musiały natomiast z radością posyłać swoje dzieci na liczne fronty. Takie cnoty, jak odwaga, poświęcenie, opanowanie musiały być wymagane nie tylko od mężczyzn, ale także od kobiet.

Warto pamiętać jednak, że wszystkie przywileje i swobody kobiety w Sparcie brały się ze stricte praktycznego podejścia militarnego państwa, które w ten sposób osiągały konkretne cele. Ich źródłem był też hierarchiczny podział spartańskiego społeczeństwa, które składało się ze spartiatów, periojków i helotów. Tylko pierwsi mieli pełnię praw obywatelskich. Byli oni zobowiązani do zawarcia związku małżeńskiego po 30. roku życia. W przeciwnym razie groziła im utrata tych praw. Periojkowie byli ludnością wolną, ale pozbawioną praw politycznych. Heloci byli z kolei niewolnikami przywiązanymi do ziemi. Spartiaci stanowili mniejszość we własnym państwie, dlatego tak ważna była rola ich kobiet, aby rodziły kolejnych obywateli.

Michał Krajski