Tajemniczy świat bursztynu - Fotogaleria

0
0
0
Panorama Gdańska zrobiona z bursztynu
Panorama Gdańska zrobiona z bursztynu / fot. Michał Miłosz

Bursztyn, zwany również jantarem i amberem, a po łacinie sucinum, czasem także elektrum z greckiego słowa elektron to kopalna żywica drzew iglastych. O wiele rzadziej z żywicujących drzew liściastych z grupy bobowców. Bursztyn bałtycki, zwany również sukcynitem i bałtyckim złotem to jedna z odmian.

Nazwa bursztyn pochodzi od niemieckiego bernstein (co oznacza „kamień, który się pali”). Z kolei słowiańska nazwa jantar została przejęta od Litwinów, a ta od fenickiej nazwy jainitar – żywica morska.

Bursztyn jest substancją organiczną. Innymi słowy jest żywica kopalna, która powstała w warunkach naturalnych w epoce eoceńskiej. Żywica wydostawała się ze zranień, pęknięć pni i gałęzi drzew, tworząc nacieki, określane mianem sopli lub kropli. Gromadziła się ona również bezpośrednio pod korą lub wewnątrz pnia, tworząc rozmaite formy podkorowe. Znanych jest około 60 odmian, gatunków bursztynu. Najstarsze z nich pochodzą z ery dewońskiej i takie znaleziono w Kanadzie, z kolei najmłodsze, zasadniczo nawet niezaliczane do bursztynów występują w Ameryce Południowej, Afryce, Australii i Nowej Zelandii (słynny kopal). Bursztyn bałtycki występuje głównie wzdłuż południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego: w Danii, Niemczech, Polsce, na półwyspie Sambia w Rosji, gdzie jest największa na świecie kopalnia bursztynu, na Litwie w okolicach Kłajpedy i Łotwie oraz rzadziej w Szwecji, a także na Ukrainie. Największe znane złoża bursztynów, szacowane nawet na 90 procent całych zasobów światowych, zlokalizowane są w obwodzie kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Na terenie Polski bursztyn występuje także w nagromadzeniach plejstoceńskich i holoceńskich na obszarach polodowcowych w strefie nadmorskiej. W Polsce bursztyn bałtycki występuje w złożach w okolicach Zatoki Gdańskiej, Mierzei Wiślanej i Mierzei Helskiej, a także w osadach polodowcowych, w tym w tak zwanych porwakach.

Specjaliści opowiadają o dwóch przyczynach intensywnego żywicowania. Pierwszy z nich występował wtedy, kiedy drzewa broniły się, osłaniając zranienia, blokując dostęp wirusom i grzybom pasożytniczym. W drugim przypadku mogła być to reakcja drzew na zachodzące zmiany klimatu, znaczne wahania temperatury i wyjątkową aktywność wulkaniczną. Żywica przetrwała do naszych czasów w formach dokumentujących sposób jej powstawania i przemieszczania.

Bursztyn jest wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym, medycynie i przemyśle jubilerskim. Inkluzje zawierają czasami bardzo cenne z punktu widzenia naukowego i wyjątkowo atrakcyjne dla kolekcjonerów doskonale zachowane organizmy zwierzęce i roślinne. Był on niezwykle popularny w Cesarstwie Rzymskim, a także w całym basenie Morza Śródziemnego. Wyprawy po niego były organizowane od V w. p.n.e. i wiodły tzw. szlakiem bursztynowym od Adriatyku do wybrzeży Morza Bałtyckiego.

Najciekawsze polskie kolekcje można oglądać w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie, Muzeum Zamkowym w Malborku, Muzeum Bursztynu w Gdańsku, Muzeum Bursztynowa Komnata w Stegnie, Muzeum Inkluzji w Bursztynie w Gdyni, a także Muzeum Bursztynu w Łebie. Największa znana bryła ważąca 9,75 kg została znaleziona w 1860 r. w okolicach Kamienia Pomorskiego. Obecnie okaz ten znajduje się w Muzeum Przyrodniczym Uniwersytetu imienia Humboldta w Berlinie.

Przyglądając się bursztynowym ozdobom możemy sobie zadać pytanie, co jest takiego w tej skamieniałej żywicy drzew sprzed tysięcy lat, że była równie cenna jak złoto?

Źródło: Michał Miłosz

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną