W okresie zaborów ks. Antoni Wolszlegier był działaczem polonijnym na Pomorzu, Warmii i Mazurach. Jako pierwszy polski poseł z tych terenów zasiadał w niemieckim Reichstagu. Przyczynił się też do rozwoju prasy polskiej pod zaborem pruskim. Zmarł 5 stycznia 1922 r. w Chojnicach.

Urodził się 14 marca 1853 r. w Szenfeldzie, czyli dzisiejszych Nieżychowicach na Pomorzu, w rodzinie ziemiańskiej. Uczęszczał do gimnazjum w Chojnicach, gdzie był współzałożycielem Towarzystwa Filomatów. Po ukończeniu szkoły średniej w 1873 r. studiował filozofię i teologię na uniwersytetach we Wrocławiu, Innsbrucku, Monachium i Würzburgu.

Po uzyskaniu święceń kapłańskich w 1879 r. powrócił na Pomorze i objął parafię w Czersku. Pracę duszpasterską od początku zaczął łączyć z działalnością polityczną i społeczną. W latach 1884-92 był dyrektorem Zakładu dla księży emerytów w Zamartem. Jako członek Kuratorium Zakładu św. Boromeusza w Chojnicach zainicjował budowę szpitala.

Chcąc ograniczyć ożywioną działalność kapłana, w 1892 r. władze pruskie przeniosły go do małego miasteczka Dąbrówno w powiecie ostródzkim. Niezniechęcony włączył się do polskiego ruchu narodowego na Warmii i Mazurach. W 1893 r. jako pierwszy i zarazem ostatni Polak został wybrany w okręgu olsztyńsko–reszelskim do parlamentu Rzeszy. Funkcję posła pełnił przez 5 lat. W 1900 r. przeniesiono go na probostwo do Pieniążkowa pod Kwidzynem.

Przyczynił się do rozwoju prasy polskiej pod zaborem pruskim, doceniając jej znaczenie w budzeniu świadomości narodowej. Jeszcze w 1891 r. był współzałożycielem „Gazety Gdańskiej”, w 1896 r. założył „Gazetę Ludową” w Ełku. Finansował też wydawnictwa „Gazety Toruńskiej” i „Gazety Olsztyńskiej”. Od 1913 r. był jednym z przywódców endeckiego Związku Pracy Narodowej.

Jako jeden z głównych działaczy na terenie zaboru pruskiego podejmował działania w kierunku przygotowania jego ziem do włączenia ich do odradzającego się państwa polskiego. W latach 1918-1919 był zaangażowany w prace Naczelnej Rady Ludowej w Poznaniu, był też delegatem na Polski Sejm Dzielnicowy w 1918 r. oraz przygotowywał plebiscyt na Warmii i Mazurach.

Po przegranym plebiscycie przeszedł na emeryturę i osiadł w rodzinnym majątku w Szenfeldzie. Nie zaprzestał jednak działalności publicznej. Od 1920 r. był jednym z przywódców Związku Ludowo-Narodowego na Pomorzu.

Ks. Antoni Wolszlegier zmarł nagle 5 stycznia 1922 r. w Zakładzie św. Boromeusza w Chojnicach. Pochowano go na tamtejszym starym cmentarzu parafialnym.

opr. Paweł Brojek
Źródła: chojnice24.pl, historiachojnic.pl

© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.