Komuniści okupujący ziemie polskie po drugiej wojnie światowej ogromną troskę przykładali do indoktrynacji młodzieży, licząc, że młodzi dadzą się otumanić marksistowskimi frazesami. Tak się nie stało, większość młodych Polaków przeciwna była czerwonej tyranii.

PPR-PZPR ingerowała we wszystkie dziedziny życia Polaków, stosowała nieustanne represje. Polska stała się własnością partii, a Polacy - jej niewolnikami. Dodatkowo „Polska" ludowa była bezlitośnie eksploatowaną kolonią Związku Sowieckiego. Komunistyczna tyrania skutkowała nie tylko odebraniem praw i wolności, ale i powszechną nędzą.

Celem PPR PZPR było zuniformizowanie społeczeństwa, „które miało stać się bezwolnym narzędziem w rekach monopartii". Każda jednostka miała być absolutnie podporządkowana państwu. Celem komunistów było „zmonopolizowanie wpływu państwa na młodego człowieka" „kosztem ograniczenia jego wolności, oraz wychowawczej, edukacyjnej i formacyjnej funkcji rodziny" i Kościoła katolickiego.

Koniec lat czterdziestych i początek pięćdziesiątych były czasem krwawego terroru wobec młodych antykomunistów. Równocześnie część młodych ludzi uległa komunistycznej propagandzie, popadła w marksistowski fanatyzm. Niebagatelną rolę w procesie zdrady narodowej i działalności w komunistycznych organizacjach młodzieżowych odgrywało to, że kolaboracja z komunistami dawała ogromne profity. Młodzi komuniści byli niezwykle agresywni wobec młodych antykomunistów.

„Fundament systemu edukacji w PRL" stanowiła indoktrynacja. Celem komunistycznej indoktrynacji było „wychowanie ubezwłasnowolnionego i podporządkowanego systemowi <nowego człowieka>". Szkoła była „instrumentem kształtowania marksistowskiego światopoglądu uczniów".

By proces demoralizowania i ogłupiania dzieci i młodzieży nie był zakłócany, komuniści usunęli ze szkół niepokornych wobec komunizmu nauczycieli, często mających ogromne doświadczenie zawodowe w szkołach II RP i wielkie zasługi związane z nielegalną edukacją pod niemiecką okupacją.

Prócz przeprowadzenia czystek w kadrze nauczycielskiej, komuniści upaństwowili wszystkie szkoły prywatne, zezwolili korzystać w szkołach tylko z wydanych przez komunistów publikacji, prowadzili proces systematycznego usuwania lekcji religii ze szkół, podporządkowali program nauczania marksistowskim zabobonom. Szczególnej manipulacji podlegała historia i język polski. W czasie procesu nauczania uczniowie byli często przez komunistów karmieni kłamstwami. Komuniści zakazali informowania o wielu faktach i wprowadzili nowe przedmioty, wprost mające na celu indoktrynację. Nauka języka okupanta stała się obowiązkowa.

Uczniowie osiągający dobre wyniki z przedmiotów propagandowych mieli automatycznie lepsze oceny z innych przedmiotów. W ramach represji dzieci antykomunistów miały zablokowany dostęp na studia a nawet do lepszych liceów. Taka dyskryminacja i czystki stały się fundamentem nowej inteligencji w PRL, tej samej, która w III RP dalej uniemożliwia Polakom kariery naukowe.

Komunistyczna „Polska" prowadziła politykę laicyzacji, zorganizowanej kampanii antyklerykalnej. W 1952 roku władze zlikwidował część niższych seminariów, katolickich internatów i domów formacyjnych. W 1958 roku zakazano modlitw i wywieszania krucyfiksów w szkołach. Od 1958 do 1960 prowadzono kolejną akcje usuwania krzyży ze szkół. W 1960 zlikwidowano ostatecznie wszystkie niższe seminaria duchowne. W 1961 roku ostatecznie zakazano katechizacji w szkołach. W 1962 ostatecznie zakończono likwidację katolickich szkół zakonnych, domów dziecka i przedszkoli prowadzonych przez zakonnice, oraz wprowadzono przymus laickiego charakteru kolonii wakacyjnych.

W latach 1964 i 1965 przeprowadzono kolejną fale czystek w bibliotekach szkolnych, wymuszono na dyrekcjach szkół organizację atrakcyjnych zajęć w czasie Mszy świętych, nakazano utrudniać prowadzenie katechezy w przykościelnych punktach katechetycznych. Uczestników katechezy karano utrudnieniami w zdawaniu matury i w dostawaniu się na studia. W latach 70. niektóre szkoły i internaty zakazywały młodzieży udziału w uroczystościach religijnych. W czasie uroczystości religijnych szkoły organizowały obowiązkowe zajęcia. Plany komunistów zakładające, by cały czas wolny młodzież spędzała na obowiązkowych zajęciach organizowanych przez szkoły nie został zrealizowany tylko dzięki brakowi środków finansowych.

Komunistyczna bezpieka miała specjalne sekcje skierowane do zadań związanych z prześladowaniem młodzieży. Swoją siatkę agenturalną w środowiskach młodzieżowych, komunistyczny aparat terroru tworzył dzięki hojnemu opłacaniu konfidentów, zapewnianiu konfidentom stypendiów i miejsc w akademikach. Kategorie tajnych współpracowników otrzymywali pełnoletni konfidenci: nauczyciele, pracownicy szkół i internatów, przełożeni w harcerstwie. Nieletni konfidenci dostawali kategorie informatorów.

Za działalność młodzieży represjonowano nie tylko samych młodych, ale i ich rodziców oraz nauczycieli. Co roku bezpieka likwidowała rocznie od ponad 200 organizacji antykomunistycznej młodzieży, do kilkudziesięciu takich grup. Co roku do więzień i domów poprawczych trafiało kilkuset młodych więźniów politycznych (w latach stalinowskich - do kilku tysięcy).

Problem dla komunistów stanowiło to, że młodzi antykomuniści górowali intelektualne nad młodymi kryminalistami w domach poprawczych. Szybko stawali się więc autorytetami i kształtowali w duchu patriotycznym swoich kolegów spod celi. W zamian zyskiwali od nich wiele praktycznych umiejętności przydatnych w konspiracji. Innym problemem komunistów było to, że ich propaganda była nie atrakcyjna dla młodzieży.

Tematowi młodzieżowej opozycji antykomunistycznej w okupowanej przez komunistów Polsce po drugiej wojnie światowej poświęcona jest praca „Etos gniewu. Antykomunistyczne organizacje młodzieżowe w Warszawie (1944–1989)" autorstwa Bartłomieja Noszczaka. Wydawcą tej 896-stronicowej publikacji jest Instytut Pamięci Narodowej.

Jak celnie wskazuje wydawca, książka Bartłomieja Noszczaka „odtwarza genezę, strukturę, program, liczebność, formy aktywności i skuteczność antykomunistycznych organizacji młodzieżowych działających w Warszawie w latach 1944–1989. Przybliża kolejne etapy rozwoju tej formy konspiracji, określa jej skalę i najważniejsze cechy – w tym te, które decydowały o jej lokalnej specyfice i znaczeniu na „drodze Polaków do wolności".

„Etos gniewu" jest pierwszą próbą opisania podziemia młodzieżowego na przykładzie jednego miasta w całym okresie Polski Ludowej. Przywraca pamięci historycznej kilkaset zapomnianych lub w ogóle nieznanych nazwisk małoletnich" polskich patriotów „i wprowadza do obiegu naukowego nieznane dotychczas fakty związane z dziejami Warszawy w XX wieku. Opowiada o idealizmie, ideowości i patriotyzmie niepokornych nastolatków. Nie unika zarazem kontrowersyjnych problemów związanych z młodzieżową konspiracją; prowokuje pytania i otwiera pole do dyskusji o tym ciekawym, chociaż nadal mało poznanym, zjawisku w powojennej historii Polski".

W książce znajdują się podstawowe informacje o komunistycznych organizacjach młodzieżowych, których celem było niszczenie patriotyzmu i katolicyzmu wśród młodzieży polskiej. Autor opisał takie komunistyczne organizacje jak: Powszechna Organizacja „Służba Polsce" (1948–1955), Związek Młodzieży Polskiej (1948–1957), Związek Młodzieży Socjalistycznej (1957–1976) i Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej (1976–1989/1990).

Jan Bodakowski

WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.