20 lat temu w USA zmarł Wojciech Wasiutyński, prawnik, wybitny publicysta, wieloletni współpracownik Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa, twórca i prezes nowojorskiego Instytutu Romana Dmowskiego.

Wojciech Wasiutyński urodził się 8 września 1910 r. w Warszawie. Był synem znanego w czasach II RP profesora prawa i działacza narodowo-demokratycznego, Bohdana Wasiutyńskiego. W 1927 r. zdał maturę w gimnazjum klasycznym im. Tadeusza Reytana, a rok później rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

Podobnie jak ojciec związał się ze środowiskiem Narodowej Demokracji. W 1929 r. został sekretarzem redakcji pism "Szczerbiec", „Prosto z mostu” oraz redaktorem naczelnym „Wielkiej Polski”. Działał w korporacji „Aquilonia”, został też członkiem Obozu Wielkiej Polski.

Po ukończeniu studiów objął redakcję tygodnika ,,Wstęga”, a po jego rozwiązaniu rozpoczął współpracę z dziennikiem ,,ABC”. W 1932 r. był współautorem wytycznych programowych Oddziału Akademickiego Obozu.

Po rozwiązaniu OWP w 1933 r., wstąpił do powstałego wówczas Obozu Narodowo-Radykalnego, w którym od samego początku należał do czołowych działaczy. Był współautorem deklaracji ideowej tej formacji, założył oenerowski dziennik ,,Sztafeta”, który następnie współredagował.

W wrześniu 1934 r., na fali represji ze strony władz sanacyjnych, trafił do więzienia. W kwietniu 1935 r., po rozłamie w ONR, związał się z grupą Bolesława Piaseckiego i wszedł w skład kierownictwa Ruchu Narodowo Radykalnego „Falanga”.

W „Falandze” pełnił funkcję kierownika Wydziału Prasowego, będąc między innymi redaktorem ,,Jutra”, a następnie,,Falangi” – oficjalnego organu prasowego organizacji. W 1936 r. obronił pracę doktorską na Wydziale Prawa Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie.

Jesienią 1938 r. zerwał współpracę z Piaseckim i założył niezależny od ,,Falangi” miesięcznik ,,Wielka Polska”, który miał stanowić platformę porozumienia między różnymi odłamami obozu narodowego.

Jesienią 1939 r. opuścił stolicę i poprzez Węgry i Rumunię przedostał się do Francji. W listopadzie tego roku wstąpił do emigracyjnego Stronnictwa Narodowego. W roku następnym wrócił do pracy redakcyjnej, tym razem w „Biuletynie” i "Materiałach i Informacjach", współpracował też z francuskim pismem "Résistance".

We wrześniu 1942 r. przedostał się do Anglii, gdzie współredagował organ prasowy Stronnictwa Narodowego „Myśl Polska”. W 1944 r. znalazł w szeregach I Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka, z którą przemierzył szlak bojowy jako oficer i kierownik sekcji prasowej.

Po wojnie osiadł w Londynie. W dalszym ciągu pisywał do „Myśli Polskiej”, a także do „Dziennika Polskiego” i „Dziennika Żołnierza”. Współpracował regularnie z Radiem "Wolna Europa", "Głos Ameryki" i BBC.

W 1958 r. przeniósł się do USA, gdzie został zastępcą kierownika polskiej sekcji Radia „Wolna Europa”. W Nowym Jorku utworzył Instytut Romana Dmowskiego, na którego czele jako prezes stał do końca życia.

W dalszym ciągu interesował się sprawami krajowymi, poparł powstałe po 1989 r. Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, publikował felietony i artykuły w prasie krajowej: "Młodej Polsce", "Nowym Świecie", "Słowie" i "Życiu Warszawy".

Zmarł 19 sierpnia 1994 r. w amerykańskim Rye, jego sprowadzone do ojczyzny prochy zostały złożone w grobie rodzinnym na Powązkach. Pośmiertnie odznaczony został Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

Za swoją publicystykę otrzymał wiele nagród, m.in. Nagrodę Literacką Stowarzyszenia Katolickiego "Veritas" oraz Nagrodę Związku Dziennikarzy RP. Dziś mija 20. rocznica jego śmierci.

Paweł Brojek
Żródło: legitymizm.org
fot.: NAC


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.