Po zeszłorocznym rozwiązaniu parlamentu na Malcie dziś odbywają się w tym kraju przedterminowe wybory parlamentarne. Wiele wskazuje na to, że po wielu latach prawicowa Partia Narodowa będzie musiała oddać władzę lewicowej partii Pracy.

 
Prowłoscy, katoliccy narodowcy
 
Założona w 1880 roku Partia Narodowa deklarowała konsekwentnie walkę z angielskimi wpływami na wyspie. Przez długi cza zabiegała o rozszerzenie praw Maltańczyków, w tym zmianę statusu języka ojczystego. Po zwycięskich w 1962 roku wyborach narodowcy rozpisali referendum w sprawie zrzucenia podległości brytyjskiej. Formacja ta określa się jako tradycjonalistyczna, konserwatywna i chrześcijańsko-demokratyczna. Podkreśla szczególną rolę kościoła katolickiego, spajającego mieszkańców wyspy oraz religii będącej wzorcem postępowania w życiu publicznym i prywatnym.    

Proanegielscy socjaldemokraci

Po drugiej stronie barykady plasuje się Partia Pracy, powstała w 1920 roku na bazie związków zawodowych. Początkowo uchodziła ona za probrytyjską, opowiadając się za integracją z Londynem. Pod wpływem wydarzeń wewnętrznych i zewnętrznych przeszła ewolucję opowiadając się za niepodległością kraju. W kwestiach programowych Partia Pracy jest mocno pro socjalna. Akcentuje między innymi sprawy bezpłatnego szkolnictwa i służby zdrowia. W różnych okresach posługiwała się też wątkami antyklerykalnymi i antykościelnymi. Zabiegała o ograniczenie wpływów kościoła katolickiego, w tym na polu jego widocznej aktywności w szkolnictwie. Określa się jako socjaldemokratyczna.

Zaściankowa lewica

Po przejęciu władzy od narodowców w 1971 roku Partia Pracy, doprowadziła do istotnych zmian ustrojowych. W duchu republikańskim, jak przystało na lewicę, dokonała zmian w konstytucji, które zamknęły okres Malty, jako monarchii. Od 1974 roku kraj ten jest republiką, z prezydentem i parlamentem. Za jej rządów rozgorzał miedzy innymi wewnętrzny ostry spór o finansowanie przez państwo szkół katolickich. Partia Narodowa powróciła do władzy w 1987 roku i z małymi przerwami sprawuje ją do dzisiaj.

Europejska prawica

W tym czasie modernizująca się, ale zachowująca swoją katolicką tożsamość Malta, obrała wyraźnie euroatlantycki kurs. Co ciekawe to właśnie Partia Narodowa była i jest do dzisiaj wyraźnie proeuropejską formacją. Przygotowywała i wprowadzała Maltę do Unii Europejskiej. Za to jej lewicowa oponentka Partia Pracy, w referendum akcesyjnym jednoznacznie wzywała do głosowania na „nie”. Do dziś pozostaje formacją eurosceptyczną.

Postępowy walec

Rok temu w referendum nieco ponad połowa głosujących wyraziła zgodę na wprowadzenie do prawodawstwa instytucji rozwodu. Ale dotyczyć ma to tylko osób, które żyją w separacji od ponad czterech lat i nie istnieje racjonalne prawdopodobieństwo pojednania. A ponadto zgoda na rozwód miałaby być uzależniona od zagwarantowania utrzymania oraz zapewnienia dobra dziecka. Nie wykluczone, że w przypadku przewidywanego zwycięstwa Partii Pracy, ta lewicująca i bardziej otwarta na postępowy walec z Brukseli formacja, zdecyduje się w sprawach obyczajowych na dostosowanie maltańskiego prawa do „standardów europejskich”. Czy katolicka Malta skapituluje przed „euro moralnością”?

Marcin Palade

fot. sxc.hu