65. rocznica śmierci ppłk. Wacława Lipińskiego – oficera, historyka i działacza niepodległościowego

0
0
0
/

Uczestnik obrony Lwowa i wojny polsko-bolszewickiej, historyk, publicysta. We wrześniu 1939 r. był szefem propagandy Dowództwa Obrony Warszawy. W czasie okupacji działał w konspiracji antyhitlerowskiej, a po wojnie – antykomunistycznej. Zmarł w niejasnych okolicznościach podczas odbywania kary dożywocia w więzieniu we Wronkach 4 kwietnia 1949 r.


Wacław Lipiński urodził się 28 września 1896 r. w Łodzi. W ruchu niepodległościowym działał już jako uczeń tutejszego gimnazjum, był organizatorem tajnego skautingu w Łodzi oraz członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. Po wybuchu I wojny światowej w 5. pp I Brygady Legionów Polskich, przeszedł jej cały szlak bojowy. Od lipca 1917 r. działał w Polskiej Organizacji Wojskowej.

Od 1918 r. był żołnierzem Wojska Polskiego i uczestniczył w walkach o Lwów oraz w wojnie polsko-bolszewickiej, za co został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Niepodległości i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

Po wojnie ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, pozostając nadal w służbie wojskowej. Studiował także na wydziale filozoficznym tej uczelni i w Szkole Nauk Politycznych w Krakowie. Po zakończeniu nauki pełnił funkcję referenta oświatowego Obszaru Warownego Kraków i Wojskowego Więzienia Śledczego.

Po przeniesieniu do Warszawy w 1927 r. pracował w Wojskowym Biurze Historycznym. W 1932 r. został powołany na stanowisko sekretarza czasopisma „Niepodległość”, organu prasowego Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski, a dwa lata później został sekretarzem generalnym tego instytutu. W 1936 r., po przekształceniu IBNHP w Instytut Józefa Piłsudskiego, objął stanowisko jego dyrektora.

Był jednym z pionierów badań najnowszej historii Polski. Opublikował wiele prac historycznych poświęconych zmaganiom o niepodległość Rzeczypospolitej. Był autorem fundamentalnej pracy poświęconej tej tematyce zatytułowanej „Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905–1918”. W 1937 r. otrzymał habilitację i docenturę na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie.

Po wybuchu wojny objął stanowisko szefa propagandy Dowództwa Obrony Warszawy. Był bliskim współpracownikiem prezydenta Stefana Starzyńskiego. Codziennie przemawiał przez radio do mieszkańców stolicy i broniących jej żołnierzy. Po koniec listopada 1939 r., zagrożony aresztowaniem przez gestapo, opuścił Warszawę i udał się do Zakopanego.

W marcu 1940 r. przedostał się na Węgry z zamiarem udania się do Francji i wstąpienia do armii polskiej. Jako piłsudczyk nie otrzymał przydziału służbowego i pozostał przymusowo na Węgrzech, włączając się w życie polskiego uchodźstwa.

Po powrocie do kraju wiosną 1942 r. był jednym z założycieli Konwentu Organizacji Niepodległościowych - konspiracyjnego ugrupowania obozu sanacyjnego, podporządkowanego Armii Krajowej. Wszedł w skład Wydziału Politycznego Zarządu Głównego tej organizacji.

W lutym 1944 r. aresztowany przez gestapo, został zwolniony po kilku miesiącach, prawdopodobnie ze względu na antysowieckie stanowisko KON, czego dowodziły znalezione przy nim listy do delegata rządu i dowódcy AK.

Działalność konspiracyjną kontynuował po zakończeniu wojny. Dążąc do porozumienia z innymi organizacjami, jesienią 1945 r. podjął współpracę z Włodzimierzem Marszewskim z Zarządu Głównego Stronnictwa Narodowego.

W marcu 1946 r. powołał Stronnictwo Niezawisłości Narodowej. W tym samym miesiącu, w porozumieniu ze Zrzeszeniem Wolność i Niezawisłość, doprowadził do powołania porozumienia organizacji podziemnych, które we wrześniu 1946 r. nazwano Komitetem Porozumiewawczym Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej.

Był autorem pierwszej wersji Memoriału do Rady Bezpieczeństwa ONZ, w którym wykazał całkowite uzależnienie Polski od Związku Radzieckiego, domagał się interwencji dyplomatycznej i międzynarodowej kontroli wyborów do Sejmu oraz umożliwienia startu w nich wszystkim siłom politycznym w kraju.

W styczniu 1947 r. został aresztowany przez UB i osadzony w więzieniu przy ul. Rakowieckiej Warszawie. W grudniu tego roku był sądzony w procesie Komitetu Porozumiewawczego Organizacji Demokratycznych Polski Podziemnej oraz III Zarządu Głównego WiN.

Został skazany na karę śmierci, zamienioną następnie na dożywotnie więzienie. Początkowo przebywał w więzieniu mokotowskim, następnie we Wronkach. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach 4 kwietnia 1949 r. Najprawdopodobniej został zamordowany.

W PRL starano się wymazać jego nazwisko z kart najnowszej historii. Wszystkie jego prace objęte były w 1951 r. zapisem cenzury, podlegając natychmiastowemu wycofaniu z bibliotek.

Mogiła ppłk. Wacława Lipińskiego znajduje się na cmentarzu we Wronkach.

opr. Paweł Brojek
Źródło: waclawlipinski.pl
fot.: 1wrzesnia39.pl


© WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną