8 grudnia 2007 r. w Warszawie zmarł ks. Wacław Karłowicz, kapelan powstania warszawskiego, wielokrotnie honorowany za swoje zasługi działacz społeczny, inicjator budowy pierwszego w Polsce pomnika ofiar zbrodni katyńskiej.
Urodził się 15 września 1907 r. we wsi Łaś na Mazowszu. Po ukończeniu Gimnazjum im. ks. Piotra Skargi w Pułtusku, w 1926 r. wstąpił do seminarium duchownego w Warszawie. Święcenia kapłańskie przyjął w 1932 r. Pracował jako szkolny katecheta, był wikariuszem w parafiach w Babicach, Kobyłce oraz w Łowiczu.
Po wybuchu II wojny światowej walczył w obronie Warszawy. Po klęsce kampanii wrześniowej zaangażował się w działalność konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, przyjmując pseudonim „Andrzej Bobola”. W swoim mieszkaniu w Warszawie zorganizował punkt kontaktowy dla kurierów podziemia, podróżujących na trasie między Warszawą i Londynem.
Współpracował z Kurią Polową Armii Krajowej, prowadził pracę duszpasterską w warszawskich zakładach Philipsa połączoną z zadaniami zleconymi przez Komendę Główną AK. Za działalność konspiracyjną został uhonorowany Krzyżem Niepodległości z Mieczami.
W czasie powstania warszawskiego był kapelanem batalionów „Gustaw” i „Antoni”. Współorganizował jeden z największych szpitali powstańczych na Starym Mieście.
W trakcie walk zasłynął bohaterskim czynem, wynosząc z płonącej katedry św. Jana cudowną figurę Pana Jezusa Ukrzyżowanego, którą następnie ukrył w kościele dominikańskim św. Jacka. Za postawę na polu walki został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po klęsce powstania do końca wojny przebywał w Babicach w powiecie garwolińskim.
W 1947 r. razem z innymi kapelanami z czasów wojny zorganizował nieformalny związek „Księża-byli duszpasterze Polski Walczącej”, którego był przewodniczącym. Poszukiwany przez UB, przez kilka lat posługiwał w parafii pod Sochaczewem.
W 1949 r. powrócił do stolicy, gdzie na osiedlu Gocław otrzymał trudne zadanie utworzenia nowej parafii pod wezwaniem św. Wacława i budowy kościoła. Przez 30 lat był jej proboszczem, z racji pełnionych obowiązków był przedmiotem ustawicznych szykan bezpieki.
Od lat 70. prowadził niezależną działalność społeczną i edukacyjną. W 1974 r. był współzałożycielem Kręgu Pamięci Narodowej, organizując wraz z nim kilkaset uroczystości i nabożeństw odprawianych dla upamiętnienia ważnych rocznic z historii Polski.
W 1979 r. założył Komitet Katyński, z którego inicjatywy postawiono pierwszy w Polsce pomnik katyński na warszawskich Powązkach. Z jego inicjatywy w 1995 r. powstało Stowarzyszenie Olszynka Grochowska odpowiedzialne za budowę Alei Chwały.
Dzięki niemu pamiętano też o pobliskim Ossowie i krzyżu Traugutta na warszawskiej Cytadeli. Był współorganizatorem pielgrzymek kombatantów na Jasną Górę, przewodniczył duszpasterzom Polski Walczącej.
W 1999 r. ks. prałat Karłowicz został uhonorowany przez Radę Warszawy tytułem „Zasłużony dla Warszawy”. W 2006 r. otrzymał godność Honorowego Obywatela Warszawy.
Wiosną 2007 r. otrzymał honorowy tytuł szambelana papieskiego. W maju tego roku został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, miesiąc później odebrał na Zamku Królewskim w Warszawie prestiżową nagrodę „Kustosz Pamięci Narodowej”.
Ks. Wacław Karłowicz zmarł 8 grudnia 2007 r., spoczął na warszawskim cmentarzu w Marysinie Wawerskim.
Źródła: ipn.gov.pl, archiwum.dlapolski.pl
Fot. 1944.pl