Wojciech Trąmpczyński - pierwszy Marszałek Senatu odrodzonej Rzeczypospolitej

0
0
0
/

Adwokat, działacz społeczny i niepodległościowy. Jako poseł z ramienia endecji w sejmie pruskim i niemieckim Reichstagu bronił praw Polaków, podczas powstania wielkopolskiego stał na czele polskich władz administracyjnych. W wolnej Polsce pełnił zaszczytne funkcje Marszałka Sejmu i Senatu stojąc zawsze na straży prawa i politycznego kompromisu. Wojciech Trąmpczyński urodził się 8 lutego 1860 r. w Dębłowie k. Gniezna. Uczył się w szkole ludowej w Trzemesznie, później uczęszczał w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, gdzie w 1877 r. zdał maturę. Studia prawnicze w Berlinie i Wrocławiu ukończył w 1881 r. Następnie osiedlił się w Poznaniu, gdzie rozpoczął aplikację sędziowską i adwokacką. W 1886 r. został mianowany asesorem sądowym. Jednocześnie otworzył kancelarię adwokacką, specjalizującą się w sprawach związanych z obrotem nieruchomościami. Angażował się także w sprawy polityczne, np. jako adwokat oskarżonych o posługiwanie się językiem polskim zabronionym przez pruską ustawę o zgromadzeniach, a także w procesy ograniczające działalność prasy polskiej. W latach 1890-1894 brał także udział w tajnym nauczaniu języka polskiego. W 1901 r. został wybrany do rady miejskiej Poznania, gdzie był prezesem koła polskiego. Ostro przeciwstawiał się wówczas gospodarczej dyskryminacji Polaków. Zabierał też głos na wiecach poparcia dla strajkujących dzieci we Wrześni oraz ich rodziców. Związany politycznie z ruchem endeckim w 1910 r. został wybrany na posła do Sejmu Pruskiego, a dwa lata później wszedł do Reichstagu, w którym pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Koła Polskiego. Dzięki doskonałej znajomości języka i prawa niemieckiego zasłynął z rzeczowej krytyki antypolskiej polityki niemieckiego rządu. Z chwilą wybuchu wojny w 1914 r. znalazł się w składzie tajnego Koła Międzypartyjnego, przekształconego dwa lata później w Tajny Komitet Międzypartyjny, którego celem była współpraca z podobnymi polskimi organizacjami w innych zaborach i za granicą. W swych wypowiedziach parlamentarnych opowiadał się za jednością wszystkich ziem polskich i włączeniem zaboru pruskiego do przyszłego państwa polskiego. W lipcu 1918 r. wszedł w skład Centralnego Komitetu Obywatelskiego, współdziałającego z Komitetem Narodowym Polskim w Paryżu, który pod koniec roku przekształcił się w Naczelną Radę Ludową. W dniach powstania wielkopolskiego powierzono mu najwyższe stanowisko administracyjne w Wielkopolsce - naczelnego prezesa prowincji i rejencji poznańskiej. W 1919 r. z ramienia Związku Ludowo-Narodowego trafił do Sejmu Ustawodawczego, gdzie został wybrany na marszałka tej izby. Jako prawnik, szczególną uwagę poświęcał pracom nad uchwaleniem konstytucji oraz unifikacji i kodyfikacji prawa. Dzięki postulowanemu przez niego kompromisowi w marcu 1921 r. uchwalono pierwszą w porozbiorowej Polsce konstytucję. W okresie wojny polsko-bolszewickiej został członkiem Rady Obrony Państwa, objął też przewodnictwo Centralnego Komitetu Plebiscytowego i Komitetu Pomocy Repatriantom. W 1922 r. z listy Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej został wybrany do Senatu i objął funkcje marszałka. Mimo iż był zdecydowanym przeciwnikiem przewrotu majowego, starał się uspokajać wzburzone nastroje polityczne. Po przejęciu władzy przez sanację był w opozycji do rządów Piłsudskiego, zarzucając mu autorytaryzm, nadużycia i nieprzestrzeganie zasad państwa prawa. Godność marszałka Senatu sprawował do końca kadencji, tj. do listopada 1927 r., kiedy to odznaczony został najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego. W latach 1928 -1935 był posłem na Sejm II kadencji z listy Związku Ludowo-Narodowego. W wystąpieniach z mównicy sejmowej kontynuował krytykę władz, piętnując naruszanie przez nią praworządności. Jako świadek obrony w procesie brzeskim zeznawał o naruszeniu praw i konstytucji przez sądy pomajowe. Po 1935 r. stopniowo wycofał się z życia politycznego. W czasie niemieckiej okupacji Polski został wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa. Będąc w Warszawie, utrzymywał kontakty z Cyrylem Ratajskim, Delegatem Rządu na Kraj, współpracował też z Radą Główną Opiekuńczą. Po powstaniu warszawskim osiadł w Milanówku, ale już wiosną 1945 r. powrócił do Poznania. Zmarł 2 marca 1953 r. w wieku 93 lat, został pochowany na Cmentarzu Jeżyckim. Później jego prochy zostały ekshumowane i pochowane na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha w Poznaniu. Źródła: palestra.pl, edukacja.sejm.gov.pl

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną