13 maja 1953 r. w więzieniu na ul. Rakowieckiej w Warszawie zmarł ks. Zygmunt Kaczyński - poseł, członek Rządu RP na uchodźstwie, dziennikarz i działacz społeczny. Odsiadywał tam wyrok za „usiłowanie zmiany przemocą jego demokratycznego ludowego ustroju”. Pięć lat później został oczyszczony z zarzutów i uniewinniony. Urodził się 15 października 1894 r., uczęszczał do gimnazjum w Warszawie. W 1910 r. rozpoczął naukę w Seminarium Duchownym w Warszawie. Od 1914 r. studiował w Akademii Duchownej w Sankt Petersburgu. Podczas I wojny światowej był działaczem organizacji charytatywnych i oświatowych na terenie Rosji i Finlandii. Po powrocie do Polski zaangażował się w działalność społeczną i polityczną m.in. w Stowarzyszeniu Robotników Chrześcijańskich i Front Morges Ignacego Jana Paderewskiego. Wybrany na posła wszedł w skład klubu poselskiego Związku Ludowo-Narodowego, z czasem związał się z chadecją. W 1920 r. został działaczem Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy. Uczestniczył jako kapelan w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zamachu majowym wycofał się z życia parlamentarnego, pozostając w opozycji do Józefa Piłsudskiego. Sprawował funkcję redaktora czasopism o tematyce katolickiej i społecznej, był także dyrektorem Katolickiej Agencji Prasowej i kanonikiem Kapituły Warszawskiej. Był współinicjatorem utworzenia w 1937 r. Stronnictwa Pracy. We wrześniu 1939 r. uczestniczył w pracach Obywatelskiego Komitetu Obrony Warszawy Stefana Starzyńskiego. W związku z możliwym aresztowaniem wyjechał do Francji, potem do Wielkiej Brytanii. Należał do władz RP na uchodźstwie m.in. jako członek Rady Narodowej, wiceszef Ministerstwa Informacji i Dokumentacji oraz szef ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w rządzie Stanisława Mikołajczyka. W 1940 r. odwiedził Watykan, gdzie na audiencji przekazał papieżowi Piusowi XII memoriał o sytuacji w Polsce. Po odkryciu przez Niemców grobów katyńskich był inicjatorem wniosku o zbadanie sprawy przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż. Do kraju wrócił jesienią 1945 r. Od stycznia 1946 r. był proboszczem parafii Wszystkich Świętych w Warszawie. Rozwinął działalność duszpasterską, głosząc kazania w wielu stołecznych świątyniach. Był także członkiem Prymasowskiego Komitetu Odbudowy Kościołów Stolicy i Naczelnej Rady Odbudowy m.st. Warszawy. Był jednym z twórców i redaktorem naczelnym Katolickiego Towarzystwa Wydawniczego „Rodzina Polska”, publikującego wydawnictwa kulturalne i religijne. Najistotniejszym z nich był „Tygodnik Warszawski”, drukujący oficjalne dokumenty Kościoła m.in. listy pasterskie czy orędzia oraz promujący odbudowę kraju zgodnie z kościelną nauką społeczną, lecz z uwzględnieniem istniejącej sytuacji politycznej. Ks. Kaczyński i jego środowisko szybko stał się przedmiotem zainteresowania i rozpracowywania komunistycznej bezpieki. Po zatrzymaniu w kwietniu 1951 r. był przetrzymywany w areszcie przez dłuższy czas, mimo interwencji władz kościelnych. W sierpniu 1951 r. został skazany przez Wojewódzki Sąd Wojskowy na 10 lat więzienia za działalność na szkodę państwa polskiego poprzez „usiłowanie zmiany przemocą jego demokratycznego ludowego ustroju”. Trafił do więzienia na ul. Rakowieckiej, gdzie był dręczony psychicznie i prawdopodobnie bity. Jednak przez cały czas, wedle relacji współwięźniów, był koleżeński i wykazywał się niepokorną wobec władz postawą. Według oficjalnej wersji władz, ks. Zygmunt Kaczyński zmarł 13 maja 1953 r. z powodu ataku serca. Spoczął w grobie rodzinnym na Powązkach. Pośmiertnie w 1958 r. ks. Kaczyński został oczyszczony z zarzutów i uniewinniony przez stołeczny Sąd Wojewódzki. Źródło: PAP, fot. IPN