Zasłużony w walce o wolność. Ppłk Jan Szatowski ps. „Kowal”

0
0
0
/

Wybitny żołnierz i wielki patriota, przeszedł niewolę, nabawił się ran, mimo tego nie zaprzestał działalności konspiracyjnej. Aresztowany przez bezpiekę, został osądzony, zdegradowany i skazany na karę śmierci. Dziś mija 30 lat od jego śmierci. Jan Szatowski przyszedł na świat 23 stycznia 1907 r. w miejscowości Murafa na Podolu. Podczas I wojny światowej jego rodzina została ewakuowana do Jekaterynosławia, by w 1918 r. osiąść w Polsce. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Radomiu kształcił się w Gimnazjum im. Vetterów w Lublinie. W 1928 r. zdał maturę i wstąpił do podchorążówki w Różanie nad Narwią, a rok później do Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie–Ostrowi Mazowieckiej. W 1931 r. otrzymał przydział do 5. Pułku Piechoty Legionów w Wilnie, gdzie był kolejno dowódcą plutonu i dowódcą kompanii. Po wybuchu II wojny światowej dowodził kompanią zwiadowczą swojego macierzystego pułku w ramach 1. Dywizji Piechoty Legionów, wchodzącej w skład Grupy Operacyjnej „Wyszków”. Brał udział w walkach o Pułtusk i Kałuszyn. Ranny w połowie września, trafił do szpitala wojskowego w Chełmie, z którego został przewieziony do obozu w Norymberdze. Po wyzdrowieniu przebywał w niemieckich oflagach. W grudniu 1942 r. wspólnie z ppor. Zdzisławem Kurasiem i por. Karolem Żywocińskim podjął brawurową ucieczkę z niewoli. Ścigani przez Niemców dotarli pieszo do Poznania, skąd kanałami konspiracyjnymi zostali przerzuceni do Warszawy. Tam wstąpił do Armii Krajowej. Został skierowany do Okręgu Wołyńskiego AK, gdzie został inspektorem Inspektoratu Rejonowego Kowel. Zorganizował sieć konspiracyjną Inspektoratu oraz rozwinął działalność partyzancką przeciw Niemcom i ukraińskim szowinistom. W styczniu 1944 r. objął dowództwo zgrupowaniem partyzanckim „Gromada”, tworzonym w ramach 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, przemianowanym później w ramach akcji „Burza” na 50 pułk piechoty AK. Po śmierci dowódcy dywizji ppłk. Jana Wojciecha Kiwerskiego w kwietniu 1944 r. na krótko przejął jej dowództwo. Brał udział w walkach o Kowel i Luboml. Na Polesiu walczył w rejonie Smolar, Szacka, Wielkoryty, Dywina, Małoryty. Po reorganizacji dywizji na Lubelszczyźnie nadal dowodził pułkiem, który stoczył w ramach akcji „Burza” boje w rejonie Parczewa i Ostrowa Lubelskiego, pod Kozłówką i Kamionką i Lubartowem. Po rozbrojeniu dywizji przez Rosjan w lipcu 1944 r. uniknął aresztowania i ukrywał się. Przebywał u rodziców w Kurówce, a w lutym 1945 r. wyjechał do Łukowa. W październik 1944 r. został zastępcą Komendanta Rajonowego Radzyń Podlaski AK. W maju 1945 r. został mianowany komendantem Inspektoratu Rejonowego Radzyń Podlaski Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. Zorganizował oddziały samoobrony prowadzące akcje zbrojne na areszty i więzienia UB oraz na posterunki MO. Likwidował konfidentów NKWD i zwalczał bandy dokonujące napadów na ludność cywilną. Po utworzeniu we wrześniu 1945 r. Zrzeszenia WiN został prezesem Inspektoratu Biała Podlaska. Po aresztowaniu przez UB w styczniu 1946 r. zastępcy komendanta Okręgu Lublin WiN, kpt. Mariana Gołębiewskiego, objął w marcu jego funkcję. 9 listopada 1946 r. został aresztowany przez UB w Warszawie. Więziony na Mokotowie i na zamku w Lublinie, mimo tortur nie przyznał się do działalności w konspiracyjnej, odmówił też współpracy. W procesie przed Wojskowym Rejonowym Sądem w Lublinie w styczniu 1948 r. pod przewodnictwem kpt. Floriana Kirschke został skazany na karę śmierci zamienioną po amnestii na siedem lat więzienia. Na wolność wyszedł w listopadzie 1953 r. Osiedlił się w Janowcu Wielkopolskim, gdzie prowadził małe gospodarstwo rolne. Był inwigilowany przez bezpiekę. Początkowo unikał ludzi, ale latach 70. nawiązał kontakty ze środowiskiem akowców. Nie przyjął propozycji MON zweryfikowania odebranego mu stopnia. Ppłk Jan Szatkowski zmarł 8 września 1988 r. w szpitalu w Poznaniu po ciężkiej chorobie, spoczął na cmentarzu w Janowcu. Oprócz przyznanego w czasie wojny Krzyża Srebrnego Orderu Virtuti Militari, zweryfikowanego przez władze emigracyjne w 1980 r., był odznaczony 3-krotnie Krzyżem Walecznych oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. Źródło: ipsb.nina.gov.pl

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną