Adwent - czas oczekiwania na Boże Narodzenie

Uroczysty śpiew „Archanioł Boży Gabriel”, poranne Roraty, dominacja koloru fioletowego w Kościołach i wieniec z czterema świecami. W Kościele rozpoczynamy nowy okres liturgiczny- Adwent. Przez najbliższe dni będziemy przygotowywać się do Świąt Bożego Narodzenia.

Słowo adwent pochodzi od łacińskiego adventus czyli przyjście, przybycie. Trwa on od 23 do 28 dni począwszy od I Nieszporów niedzieli po sobocie XXXIV tygodnia Okresu Zwykłego, a kończy przed I Nieszporami uroczystości Narodzenia Pańskiego w wieczór 24 grudnia. Jest to pierwszy okres w nowym roku liturgicznym.

W "Ogólnych normach roku liturgicznego i kalendarza" (1969 r.) czytamy: "Adwent ma podwójny charakter. Jest okresem przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego, przez który wspominamy pierwsze przyjście Syna Bożego do ludzi. Równocześnie jest okresem, w którym przez wspomnienie pierwszego przyjścia Chrystusa kieruje się dusze ku oczekiwaniu Jego powtórnego przyjścia na końcu czasów. Z obu tych względów Adwent jest okresem pobożnego i radosnego oczekiwania".

Pierwszy okres Adwentu to czasu, w którym kierujemy nasze serca ku oczekiwaniu powtórnego przyjścia Jezusa w chwale na końcu czasów. Trwa on od pierwszej niedzieli Adwentu do 16 grudnia włącznie. Kolejne dni to już czasu bezpośredniego przygotowania do uroczystości Narodzenia Pańskiego, w którym wspominamy pierwsze przyjście Chrystusa na ziemię. W obydwóch okresach Adwentu czytane są kolejne fragmenty księgi proroka Izajasza. Czytania te obrazują tęsknotę za wyczekiwanym Mesjaszem.

Pierwsze ślady obchodzenia Adwentu spotykamy w IV w., między innymi w liturgii galijskiej i hiszpańskiej. W Hiszpanii pierwsze wzmianki o przygotowaniu do obchodu Narodzenia Pańskiego pochodzą z roku 380. Nie znano jeszcze samego określenia Adwent jednak kanon 4 synodu w Saragossie, polecił wiernym, aby od dnia 17 grudnia do Epifanii (6 stycznia) gorliwie gromadzili się w kościele, nie opuszczając ani jednego dnia. Adwent miał tam charakter pokutny i ascetyczny. Towarzyszył mu post, abstynencja, skupienie. O czym dowiadujemy się z pism św. Hilarego (+ 367).
 
W V w. w Galii biskup Tours, Perpetuus, wprowadził obowiązek postu w poniedziałki, środy i piątki w ciągu trzech tygodni od dnia św. Marcina,11 listopada, do Narodzenia Pańskiego.

Z kolei w Rzymie okres przygotowania do Narodzenia Pańskiego wprowadzono dopiero w drugiej połowie VI wieku. Adwent miał tam charakter liturgicznego przygotowania na radosne święta Narodzenia Pańskiego, ze śpiewem Alleluja, Te Deum laudamus, z odpowiednim doborem czytań i formularzy. W Rzymie nie wprowadzono praktyk pokutnych. W Rzymie Adwent zaczął obejmować 4 tygodnie w czasach św. Grzegorza Wielkiego (590-604). Był to czas bezpośredniego, liturgicznego przygotowania na obchód pamiątki historycznego przyjścia Chrystusa.

Na początku IX w. Adwent zaczął nabierać także charakteru eschatologicznego- stał się czasem przygotowania na ostateczne przyjście Chrystusa. Dziś przeżywany Adwent jest wynikiem połączenia tradycji gallikańskiej i rzymskiej. Z tradycji gallikańskiej ascezy pochodzi, towarzyszący temu okresowi, kolor fioletowy jak nie wykonywanie Glorii i Te Deum. Forma ta została rozpowszechniona przez klasztory benedyktyńskie i cysterskie. W XIII w. znana była już w całym Kościele. Przyczyniły się do tego nowe zakony, zwłaszcza franciszkanie.

Teksty liturgiczne Adwentu ukazują postacie Starego i Nowego Testamentu, przez których życie i działalność Bóg zapowiadał i przygotowywał świat na przyjście Jego Syna, m.in. Maryję, Jana Chrzciciela, Izajasza. Adwent to czas radosnego oczekiwania na spotkanie z Panem i przygotowania się do niego przez pokutę i oczyszczenie.
 
Dlatego Kościół zachęca do udziału w rekolekcjach, przystąpienia do sakramentu pokuty i pojednania. Adwent nie jest jednak w sensie ścisłym czasem pokuty, tak jak na przykład Wielki Post.

W czasie całego Adwentu, poza niedzielami i uroczystością Niepokalanego Poczęcia NMP (8 grudnia), odprawiane są Roraty. Są to Msze święte ku czci Najświętszej Maryi Panny, odprawiane bardzo wczesnym rankiem. Nazwa Roraty pochodzi od łacińskich słów pieśni często śpiewanej na ich początku „Rorate caeli desu per” (Spuśćcie rosę, niebiosa). Pierwsze ślady Rorat w polskiej tradycji pochodzą z XII w. W XVI w. były powszechnie znane w całym kraju. W czasie Rorat przy ołtarzu znajduje się dodatkowa, ozdobna świeca symbolizująca obecność Maryi. Eucharystia rozpoczyna się przy zgaszonych światłach. Zostają one zapalone dopiero podczas uroczystego hymnu "Chwała na wysokości Bogu". Jest to jeden z nielicznych przypadków w roku liturgicznym, kiedy hymn ten śpiewa się każdego dnia (chociaż wyłącznie podczas Rorat).

Agata Bruchwald
Źródło: brewiarz.katolik.pl