Neandertalczyk - od tępego małpoluda po kandydata na człowieka

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu neandertalczycy kojarzeni byli z włochatymi, przygarbionymi oraz delikatnie mówiąc niezbyt rozgarniętymi małpoludami. Obecnie jednak zaczynamy odkrywać ich niezwykle ciekawą historię.

Neandertalczycy mieszkali w Europie w czasie ostatniej epoki lodowcowej. Prowadzili koczowniczy tryb życia. Przez pewien czas współistnieli w Europie z homo sapiens. A dzisiaj są wielkim wyzwaniem dla naukowców i teologów.

Ciekawostka: znajdujemy coraz więcej dowodów na to, że neandertalczycy chowali swych zmarłych. Odkrywane są  groby ze śladami ochry i kwiatów, co przemawia za tym, że mieli oni bogate życie duchowe i niewykluczone, że wierzyli w życie po śmierci.

Odnajdujemy też szkielety neandertalczyków niepełnosprawnych, którzy nie mogliby sami przeżyć: na przykład  należący do neandertalczyka z niesprawną ręką, zdeformowanymi nogami i niewidzącego na jedno oko. Z ustaleń archeologów wynika, że ktoś opiekował się nim przez 20 lat. Ponadto niedawno odkryto szkielet neandertalczyka, który stosował penicylinę na swoje problemy z pasożytami układu pokarmowego.

Niestety, wciąż nie wiemy wszystkiego o ich mowie - i pewnie nigdy się tego nie dowiemy. To, co możemy powiedzieć o tej zdolności u neandertalczyków, to przede wszystkim obecność w ich DNA genu FOXP2, czyli odpowiedzialnego za mowę oraz kości gnykowej identycznej jak u nas. Choć bardzo wiele wskazuje na to, że neandertalczycy posługiwali się mową, to niestety nie wiemy jak ona brzmiała, ani jak była złożona.

Ponadto w DNA Europejczyków odkryto pewien procent genów neandertalskich. Skoro takowe geny przetrwały, możemy założyć, że neandertalczycy i homo sapiens posiadali płodne potomstwo - w takim razie byliby dwoma odmianami jednego gatunku. W DNA mieszkańców Afryki nie znaleziono neandertalskich genów.

Wspomniałem już, iż neandertalczycy są zagadką dla ludzi nauki i wiary. Naukowcy wciąż nie wiedzą wielu rzeczy o historii neandertalczyków, a Kościół jeszcze nie wydał oświadczenia, czy neandertalczycy mieli duszę w takim rozumieniu jak my.

I niech ten felieton będzie lekcją pokory dla nas wszystkich: możemy snuć teorie, odkrywać i drążyć historię w poszukiwaniu prawdy, ale wciąż w naszej wiedzy jest wiele białych plam. Obyśmy potrafili je wypełnić, zaufawszy Najwyższemu.