Ekspert Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego do spraw polityki społecznej i prawa pracy, redaktor kwartalnika „Pressje” i portalu Jagielloński24, stały współpracownik „Nowego Obywatela” i „Magazynu Kontakt” Piotr Wójcik w tekście „nie wprowadzajmy ograniczeń dochodowych w programie „Rodzina 500 plus”” zaapelował do PiS o zmiany w kwestii zasiłków na dzieci.

Zdaniem eksperta CAKJ program „Rodzina 500 plus” realizowany „za pomocą instrumentów typowych dla pomocy społecznej” „będzie ważnym elementem polityki prorodzinnej”. Kryterium dochodowe ograniczające powszechność programu „przyniesie więcej szkód niż pożytku”.

Pewne elementy programu zaniepokoiły ministra „nauki i szkolnictwa wyższego. Jarosław Gowin, który wyraził obawę, że program ten może doprowadzić do utrwalenia wykluczenia ekonomicznego oraz dezaktywizacji zawodowej mniej zamożnych gospodarstw domowych”. I ministra finansów Pawła Szałamachy, który „zasugerował wprowadzenie górnego progu dochodowego, tak aby z programu wyłączyć osoby najlepiej sytuowane”.

Zdaniem eksperta wątpliwości Jarosława Gowina są mało przekonywujące, bo dzisiejsza „sytuacja materialna bardzo dużej części polskich rodzin jest trudna. Według danych GUS, mediana dochodów rozporządzalnych gospodarstw domowych w 2014 roku wyniosła zaledwie 1146 zł na osobę, co oznacza, że prawie połowa polskich gospodarstw ma do dyspozycji na jednego członka rodziny mniej niż 1000 zł miesięcznie. Po wprowadzeniu programu dochód rozporządzalny przeciętnej 4-osobowej polskiej rodziny wzrośnie więc o 125 zł na osobę, do 1271 zł. Trudno mieć obawy, że dochód w takiej wysokości wpłynie negatywnie na motywację do aktywności zawodowej, skoro z drugiej strony drabiny dochodowej ludzie nie tracą motywacji do zwiększania swych zarobków nawet wtedy, gdy osiągają kilkaset tysięcy złotych miesięcznie.

Tym bardziej, że w Polsce brak dowodów na to, że wsparcie socjalne demotywuje do pracy. Mamy bowiem jeden z najniższych wskaźników bezrobocia w UE (7% wobec średniej na poziomie 9,3%), ale jednocześnie należymy do grupy państw z najwyższym wskaźnikiem tzw. biednych pracujących. Zgodnie z danymi Eurostatu, to aż 10,6% zatrudnionych. Dla porównania w Czechach to zaledwie 3,6%, a na Słowacji 5,7%. Oznacza to, że Polacy z dolnych grup dochodowych chcą pracować, i dodatkowe 500 złotych na rodzinę tego raczej nie zmieni”.

Za to wątpliwości Szałamachy są w pewnym stopniu uzasadnione. „Jednak szkody z wprowadzenia górnego progu dochodowego w programie „Rodzina 500 plus” wydają się przeważać nad korzyściami”. „Brak weryfikacji przy dostępie do świadczeń znacznie ogranicza też koszty zarządzania takim programem. Według informacji podanych przez wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej Bartosza Marczuka, ustanowienie górnego progu dochodowego na poziomie 5 tys. zł dałoby tylko 81 mln zł oszczędności, przy…konieczności poniesienia 76 mln zł dodatkowych kosztów weryfikacji. Te wyjątkowo niewielkie zyski wiązałyby się z utratą zalet płynących z powszechności programu, takich jak budowanie spójności społecznej, większy impuls prenatalny czy przejrzystość systemu. Dlatego też program „Rodzina 500 plus”, jako element polityki rodzinnej, a nie pomocy społecznej, nie powinien mieć górnej granicy dochodowej”.

W swoim artykule ekspert CAKJ przypomniał, „że pomimo dramatycznie niskiego wskaźnika dzietności w Polsce, nakłady na politykę prorodzinną wyraźnie odstają od średniej europejskiej. W 2012 roku wydaliśmy na nią zaledwie 0,8% PKB, przy średniej UE na poziomie 2,2%. Zresztą równie słabo wypadamy w zakresie ogólnych wydatków na politykę społeczną – w 2012 roku wyniosły one w Polsce 18,1% PKB, co oznacza, że wydajemy na nią najmniej w regionie (Słowacja 18,4%, Czechy 20,8%, Węgry 21,8%), nie mówiąc już o krajach zachodniej Europy (średnia UE to 29,5% PKB). Wprowadzenie programu „Rodziny 500 plus”, którego koszt szacowany jest na 23 mld zł rocznie, co stanowi ok. 1,3% polskiego PKB, umożliwi nam zatem osiągnięcie europejskiej średniej. Oznacza to, że projekt proponowany przez PiS to nie żadna ekstrawagancja”.

Jan Bodakowski

Źródło: CAKJ

WSZYSTKIE PRAWA DO TEKSTU ZASTRZEŻONE. Możesz udostępniać tekst w serwisach społecznościowych, ale zabronione jest kopiowanie tekstu w części lub całości przez inne redakcje i serwisy internetowe bez zgody redakcji pod groźbą kary i może być ścigane prawnie.