Jest dokument, który jednoznacznie potwierdza, że majątki, z jakich PRL ograbiało Kościół są znacznie większe, niż do tej pory sądzono.

Dokument z maja 1957 roku, do którego dotarł prawnik, ks. prof. Dariusz Walencik z Uniwersytetu Opolskiego, prowadzący badania naukowe, pokazuje, że władze ludowe zagrabiły więcej mienia kościelnego, niż do tej pory sądzono. Ale wtedy dopiero zaczynała się polityka grabieży mienia kościelnego i dlatego należy sądzić, że odszkodowania będą jeszcze wyższe.

Nie wiadomo jednak czy dokument jest kompletny. Wynika z niego, że 19 z 25 diecezji oraz niektóre zgromadzenia zakonnych straciły łącznie 108 tys. ha ziemi i lasów oraz 3709 nieruchomości.

Ale i tak może to być przełom w sprawie odszkodowań, jakie Skarb Państwa będzie musiał wypłacić Kościołowi. Dokument sporządził ks. Bronisław Dąbrowski, późniejszy arcybiskup, Sekretarz Generalny KEP. Jeszcze inne dokumenty potwierdzające jak wiele majątków władze PRL zagrabiły Kościołowi mogą znajdować się między innymi w Urzędzie do spraw Wyznań czy Ministerstwie Rolnictwa.

Z końcem lutego, Komisja Majątkowa przy MSWiA zakończyła swoje prace. Jej zadaniem było ustalenie ile i jakiego majątku PRL zabrała Kościołom różnych wyznań – w tym Kościołowi Katolickiemu.

Początkowo (w 1989 roku) sądzono, że jej prace potrwają najwyżej pół roku. Było zupełnie inaczej. Przez 12 lat rozpatrzyła ok. 2800 spraw. Pozostałe 216 trafią, lub już trafiły na wokandę. Podstawę prawną działania Komisji Majątkowej dawała Ustawa O Stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej z 17 maja 1989 r.

Niestety, jej skuteczność pozostawia sporo do życzenia, gdyż nie potrafiła oderwać się od PRL-owskiego rozumienia prawa własności. W ramach różnych rekompensat i odszkodowań stronie kościelnej Komisja zdecydowała o przekazaniu jedynie 65 tysiąca ha gruntów i około 144 mln zł. Mimo tego naraziła się na wiele zarzutów między innymi środowisk postkomunistycznych, twierdzących, jakoby Kościół otrzymał więcej niż mu zabrano. Przeciwko temu świadczy ujawniony właśnie kolejny kościelny dokument.

Michał Polak
Na zdjęciu: Kościół Nawiedzenia NMP w Warszawie, fot. Wikimedia Commons