1 marca 1951 r. w więzieniu mokotowskim, po pokazowym procesie, strzałami w tył głowy zostali straceni członkowie IV Zarządu Głównego Zrzeszenia WiN: Łukasz Ciepliński, Mieczysław Kawalec, Józef Batory, Adam Lazarowicz, Franciszek Błażej, Karol Chmiel i Józef Rzepka. 60 lat później Sejm RP ustanowił dzień 1 marca Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. 19 stycznia 1945 r. gen. Leopold Okulicki rozwiązał Armię Krajową. Po tym wydarzeniu w kręgach byłych oficerów AK zaistniała potrzeba stworzenia nowej organizacji, która kontynuowałaby walkę z nowym okupantem. Walka miała dokonywać się nie tak jak dotychczas na drodze zbrojnej, lecz poprzez działalność polityczną. W maju 1945 r. utworzono Delegaturę Sił Zbrojnych. Na jej czele stanął płk Jan Rzepecki, w czasie wojny Szef Biura Informacji i Propagandy w Komendzie Głównej AK. 2 września 1945 r. w miejsce DSZ powołano Zrzeszenie Wolność i Niezawisłość. Dla podkreślenia cywilnego i politycznego charakteru organizacji dowódcy zrezygnowali z używania stopni wojskowych, a „komendy” zostały zastąpione przez „zarządy”. W deklaracji ideowej organizacji zapisano żądania opuszczenia Polski przez wojska radzieckie i NKWD oraz zaprzestania prześladowań politycznych i utworzenia apolitycznej armii, a także przeprowadzenia wolnych wyborów, niezależnej polskiej polityki zagranicznej oraz rewizji granicy wschodniej. Głównym celem Zrzeszenia była skierowana do polskiego społeczeństwa propaganda niepodległościowa przed mającymi nadejść wyborami, infiltracja komunistycznych struktur władzy, a także działalność wywiadowcza a rzecz emigracyjnego rządu. Ze względu na działalność NKWD i bezpieki, w strukturach Zrzeszenia, zwłaszcza w województwach wschodnich, w dalszym ciągu działały wywodzące się z AK oddziały partyzanckie. Z końcem 1945 r. walczyło w nich ok. 7 tys. partyzantów. W latach 1945-1947 Zrzeszenie WiN było największą ogólnopolską organizacją niepodległościową działającą w konspiracji. Szacuje się, że na przełomie 1945/46 liczyła 30 tys. członków. WiN od początku stanowiło dla władz komunistycznych przeszkodę w realizacji planów politycznych ZSRR wobec Polski. Urząd Bezpieczeństwa i NKWD nieustannie próbowało rozbić organizację. Członkowie I Zarządu Głównego z prezesem Janem Rzepeckim zostali aresztowani już w początku listopada 1945 r. w Łodzi. Z czasem rozbite zostały kolejne zarządy: II z płk. Franciszkiem Niepokólczyckim na czele w październiku 1946 r. oraz III - działający pod kierownictwem ppłk. Wincentego Kwiecińskiego w styczniu 1947 r. Próbę odbudowania rozbitych struktur WiN podjął wówczas ppłk Łukasz Ciepliński ps. „Pług”. Było to tym trudniejsze, że organizacja była rozbita przez aresztowania z przełomu 1946 i 1947 r. oraz przetrzebiona w konsekwencji wyjścia z konspiracji wielu działaczy po amnestii z lutego 1947 r. Pomiędzy 27 listopada a 2 grudnia 1947 r. zostali aresztowani prawie wszyscy członkowie IV Zarządu Głównego. Brutalne śledztwo wobec Cieplińskiego i jego współpracowników osadzonych w więzieniu mokotowskim trwało aż trzy lata i było prowadzone pod bezpośrednim nadzorem NKWD. Zarzucano im m.in. współpracę z hitlerowcami podczas okupacji i działania przeciw władzy ludowej. W październiku 1950 r., w czasie pokazowego procesu ostatniego faktycznego Zarządu Głównego WiN skazani na śmierć zostali: Łukasz Ciepliński, Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ludwik Kubik dostał dożywocie, a Janina Czarnecka i Zofia Michałowska wieloletnie więzienie. Obrońcy wnieśli apelację, ale Najwyższy Sąd Wojskowy w grudniu1950 r. podtrzymał wyroki. Wyroki śmierci wykonano 1 marca 1951 r. w więzieniu mokotowskim. Egzekucja zaczęła się o godz. 20. Skazani byli kolejno prowadzani na miejsce kaźni, gdzie kat strzelał im w tył głowy. Ciała zamordowanych zostały pogrzebane w nieznanym do dziś miejscu. W 1992 r. Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego stwierdził nieważność wyroku śmierci na członków IV Zarządu Głównego WiN. W 2011 r. dzień 1 marca ustanowiono Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Pomysł ustanowienia święta w tym terminie wysunął ówczesny prezes Instytutu Pamięci Narodowej Janusz Kurtyka. 1 marca 2013 r. minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak awansował pośmiertnie siedmiu przywódców IV Zarządu WiN na wyższe stopnie oficerskie. Paweł Brojek Na zdjęciu: Ppłk Łukasz Ciepliński, prezes IV Komendy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, fot. dobroni.pl