We wrześniu 1939 r. walczył w szeregach Obrony Narodowej miasta Żory, po klęsce został wywieziony do III Rzeszy na roboty. Po powrocie na Śląsk wstąpił do partyzantki i objął dowództwo oddziału partyzanckiego AK. Po wojnie w ramach podziemia antykomunistycznego zwalczał funkcjonariuszy nowego ustroju. Zginął 5 maja 1946 r. podczas obławy przeprowadzonej przez KBW i UB. Wiktor Kania przyszedł na świat 13 grudnia 1914 r. w Katowicach. Miał 7 lat, kiedy wraz z rodzicami przeprowadził się do Żor. Tam uczył się w Gimnazjum im. Karola Miarki. W 1934 r. został powołany do służby wojskowej w Jarosławiu, gdzie ukończył także szkołę podoficerską. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach Obrony Narodowej miasta Żory w ramach 75 pp. Ranny w czasie walk, po kapitulacji jako jeniec został wywieziony na roboty w głąb Rzeszy. Po powrocie na Górny Śląsk w 1940 r. podjął pracę w kopalni w Jankowicach. Jednocześnie zaczął działać w podziemiu zbrojnym w ramach Związku Walki Zbrojnej na terenie Inspektoratu Rybnickiego. W lipcu 1943 r. objął dowództwo nad oddziałem partyzanckim AK o kryptonimie „Wędrowiec” operującym w okolicach miejscowości Brenna w powiecie cieszyńskim. Przeprowadził szereg akcji zbrojnych i dywersyjnych na niemieckie posterunki i patrole żandarmerii. Wiosną 1944 r. oddział został włączony do 21 Dywizji Piechoty AK. W kwietniu 1945 r. zaangażował się w organizację władz cywilnych w Żorach. Został radnym Miejskiej Rady Narodowej oraz naczelnikiem gminy Osiny. W obliczu opresyjnych działań dokonywanych przez Armię Czerwoną i NKWD wrócił do podziemia. Od czerwca 1945 r. działał w cieszyńskich strukturach Narodowej Organizacji Wojskowej, a w październiku tego roku przeszedł do Narodowych Sił Zbrojnych. W listopadzie 1945 r. został aresztowany przez UB i osadzony w więzieniu w Cieszynie, skąd zbiegł miesiąc później wraz ze współwięźniem. W styczniu 1946 r. nawiązał kontakt z zastępcą komendanta komendy wojewódzkiej Konspiracyjnego Wojska Polskiego, którego strukturom podporządkował się dwa miesiące później. Został zwierzchnim dowódcą KWP w powiatach rybnickim, pszczyńskim i cieszyńskim oraz komendantem komendy powiatowej „Leśniczówka” na powiat rybnicki. W ramach „Leśniczówki” powstały oddziały partyzanckie, które przeprowadziły liczne akcje zaopatrzeniowe oraz egzekucyjne przeciwko funkcjonariuszom UB i lokalnym dygnitarzom PPR i PPS. Organizowano też wywiad w strukturach MO oraz prowadzono działalność propagandową. W nocy z 4 na 5 maja 1946 r. grupa operacyjna KBW i MO dokonała obławy na oddziały partyzanckie stacjonujące we wsi Osiny, w której trakcie por. Wiktor Kania zginął w niewyjaśnionych do końca okolicznościach. Jego zwłoki, pozbawione munduru przez ubeków, zostały pochowane przez mieszkańców Osin na cmentarzu przy kościele farnym w Żorach. W 2005 r. z inicjatywy lokalnych środowisk kombatanckich oraz pracowników IPN o. Katowice, samorząd gminy Brenna uhonorował partyzantów, fundując w Brennej pomnik poświęcony żołnierzom Oddziału Partyzanckiego AK „Wędrowiec”. W 2013 r. na cmentarzu przy ul. ks. Klimka w Żorach uroczyście odsłonięto pomnik upamiętniający Żołnierzy Wyklętych. Na bocznej ścianie pomnika umieszczone zostały nazwiska żołnierzy, w tym Wiktora Kani, którzy walczyli o niepodległość Polski. Paweł Brojek Źródło i fot.: ipn.gov.pl