Endek, poseł, publicysta. 70. rocznica śmierci Jana Zamorskiego

0
0
0
/

Był jednym z ważniejszych i bardziej wyrazistych przedstawicieli ruchu narodowego oraz energicznym działaczem oświatowym, walczącym z germanizacją i analfabetyzmem wśród najuboższych warstw polskiej ludności. Zmarł 22 września 1948 r. Jan Zamorski urodził się 24 maja 1874 r. w Głogowcu na Podkarpaciu w rodzinie chłopskiej. Po ukończeniu szkoły ludowej w Sieniawie uczył się w gimnazjach w Rzeszowie i Jarosławiu. Maturę zdał w 1892 r., po czym podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, studiując równocześnie slawistykę, romanistykę, germanistykę, języki klasyczne, podstawy sanskrytu oraz archeologię i historię sztuki. Po zakończeniu nauki pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Podgórzu, a później w Wyższej Szkole Realnej w Tarnopolu. Tam energicznie włączył się w działalność oświatową, społeczną i kulturalną, prowadzoną przez Towarzystwo Szkoły Ludowej (TSL) i Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Założył w sumie 135 czytelni ludowych i 41 kółek rolniczych, a w dwudziestu dziewięciu miastach woj. tarnopolskiego zainicjował powstanie kół TSL i nimi kierował. W 1905 r. wstąpił do Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, dwa lata później wszedł do jego Komitetu Głównego. W 1910 r. został przyjęty do Ligi Narodowej. W międzyczasie w 1907 r. został wybrany posłem w pierwszych powszechnych wyborach do Reichsratu, czyli austriackiej Rady Państwa. Odegrał dużą rolę w zbliżeniu się ruchu narodowego i ludowego poprzez porozumienie zawarte ze Stronnictwem Ludowo-Chrześcijańskiego ks. Stanisława Stojałowskiego. Po śmierci ks. Stojałowskiego w 1911 r., zgodnie z jego ostatnią wolą, Zamorski przejął kierownictwo ugrupowania, a także redakcję społeczno-politycznych pism: „Wieniec” i „Pszczółka”, które przekształcił w pismo endeckie. Po przeprowadzce do Bielska na Śląsku Cieszyńskim podjął szeroko zakrojoną walkę z germanizacją polskich chłopów i robotników. W działaniach na niwie społecznej kładł ogromny nacisk na walkę z analfabetyzmem, a także na wykształcenie dumy narodowej poprzez naukę historii Polski. Po wybuchu I wojny światowej jako zwolennik orientacji prorosyjskiej został oskarżony o zdradę stanu i internowany przez władze austriackie. W 1915 r. wcielono go karnie do armii austro-węgierskiej i wysłano na front włoski, gdzie trafił do niewoli. Zwolniony na wniosek Agencji Lozańskiej, rekrutował żołnierzy dla Armii Polskiej we Francji z Polaków - jeńców austriackich. Do Polski powrócił w grudniu 1918 r. W 1919 r. jako były poseł Galicji, dekretem Naczelnika Józefa Piłsudskiego otrzymał mandat w Sejmie Ustawodawczym. W tym czasie był również przedstawicielem rządu polskiego w Międzysojuszniczej Komisji w Cieszynie, broniąc prawa Polski do Śląska Cieszyńskiego. W 1922 r. został wybrany do Sejmu I kadencji z ramienia Związku Ludowo-Narodowego, będąc wiceprezesem Rady Naczelnej partii. Był jednym z najaktywniejszych publicystów obozu narodowego. Poza redagowaniem pisma „Wieniec-Pszczółka” współpracował z endeckimi czasopismami: „Gazetą Warszawską”, „Przeglądem Wszechpolskim” i „Myślą Narodową”. W artykułach poddawał ostrej krytyce socjalistów i kręgi piłsudczykowskie. Z tego też powodu po zamachu majowym nie odgrywał większej roli w życiu politycznym. Powrócił do pracy jako nauczyciel i publicystyki. W czasie okupacji niemieckiej uczestniczył w tajnym nauczaniu, po wojnie krótko pracował w szkole jako nauczyciel języka angielskiego. Jan Zamorski zmarł 22 września 1948 r. w Żywcu, został pochowany na Cmentarzu Parafii Przemienienia Pańskiego. Źródło: bibliotekacyfrowa.pl Fot.: „Parlament Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1927” pod red. Henryka Mościckiego i Włodzimierza Dzwonkowskiego, Warszawa 1928

Źródło: prawy.pl

Sonda

Wczytywanie sondy...

Polecane

Wczytywanie komentarzy...
Przejdź na stronę główną