"Lud w ogólności jest łatwowierny, ludem łatwo kierować, ludowi łatwo drogo okupione odebrać zwycięstwo, byleby zawczasu należne stanowisko upatrzyć. Tłum wzburzony szuka wodza i prawie zawsze powierza władzę ludziom znakomitych imion, którzy w rzeczywistym lub pozornym zostawali sporze z obalonym rządem. Polityka nakazuje przewidzieć, nakazuje stworzyć tego przyszłego przewodnika" - pisał Jan Czyński. Każdy, kto interesuje się historią wie, że jej "kontekstualność" jest niemal nieograniczona. Historyk musi orientować się w różnego rodzaju zależnościach, związkach przyczynowo-skutkowych, mentalności i zasad obowiązujących w społeczeństwach, które żyły przed nami. Nie inaczej jest w przypadku archeologów, którzy w swojej pracy dotykają między innymi geologii, klimatologii, biologii. Dziś sięgam ponownie po "zakurzoną" książkę, której wydanie towarzyszyło pasjonatom od lat 20 XX wieku - wciąż jest jak najbardziej aktualna. "Encyklopedia nauk pomocniczych historii" autorstwa Władysława Semkowicza pokazuje, jak paleografia, dyplomatyka, chronologia, sfragistyka, heraldyka, genealogia oraz geografia historyczna wiążą się z dziedziną muzy Klio. Ciekawe jest to, że książka ta nie zawsze była książką, początkowo były to  zebrane wykłady Semkowicza. Mimo, że nazwy dziedzin o których mówi Semkowicz na pierwszy rzut oka wyglądają egzotycznie, to w rzeczywistości wszystko jest opisane zrozumiałym nawet dla laika językiem.  W niej szukam ech opowieści o kraju, który kiedyś z Polską stworzył państwo federacyjne - Litwie. I znów sięgnijmy do Czyńskiego: "Historia najczęściej opisuje zmiany dzienne. W narodach obcą przemocą przygniecionych, najczęściej w ciemnościach nocy gotują się wypadki które jasność dnia odsłania. Spiski związkowych, trwoga ciemiężców, nadużycia i rozpusta służalców, baśnie ludu, ciekawy, rozmaity dla malarza i poety przedstawiają obraz. Wiele dziś jest nie wyjaśnionego w dziejach świata, kiedyś historia nocy ciekawszą będzie od historii dni', dając się ponieść nieustającej pasji historycznej - im trwa dłużej ,tym więcej znaków zapytania przed nami stawia.