Edward Taylor - twórca poznańskiej szkoły ekonomicznej

Edward Taylor urodził się 26 września 1884 r. w Kielcach. Jego rodzina wywodziła się od szkockich kupców, którzy na początku XVII w. osiedlili się w Polsce. W 1903 r. ukończył kieleckie gimnazjum filologiczne i rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Należał do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”.

Pracował w Biurze Patronatu Spółek Oszczędności i Pożyczek we Lwowie na Wydziale Krajowym. W tym czasie poznał Franciszka Stefczyka, pioniera ruchu spółdzielczego, założyciela słynnych kas, dzięki któremu bliżej zainteresował się zagadnieniem spółdzielczości. Habilitował się w 1917 r. na Wydziale Prawa UJ, gdzie następnie uzyskał etat docenta i prowadził wykłady.

W 1919 r. przeprowadził się do Poznania, gdzie objął stanowisko profesora nadzwyczajnego katedry ekonomii i skarbowości Wydziału Prawa i Nauk Ekonomicznych tamtejszego uniwersytetu. Wkrótce powierzono mu stanowisko dyrektora sekcji ekonomicznej, jedynej na polskich uniwersytetach w okresie międzywojennym.

Kontynuując swoją karierę naukową, umiejętnie łączył ją z działalnością społeczną i narodową. Ze spółdzielczości jako pierwszy w Polsce stworzył dyscyplinę naukową. Udzielał się w Izbie Przemysłowo-Handlowej, która w 1926 r. założyła – m.in. za Jego pośrednictwem – Wyższą Szkołę Handlową.

Współpracował z szeregiem czasopism oraz placówek o charakterze naukowym, w tym m.in. z Polską Akademią Umiejętności, Towarzystwem Prawniczym i Ekonomicznym. Był członkiem Państwowej Rady Finansowej i Gospodarczej, zasiadał w poznańskiej Radzie Miasta.

Prowadził własną serię wydawniczą pod nazwą „Poznańskie Prace Ekonomiczne”, w ramach której w latach 1922-1939 opublikował 28 rozpraw doktorskich i habilitacyjnych swych uczniów oraz dwie prace własne. Przetłumaczył na język polski szereg dzieł wybitnych ekonomistów zachodnich.

Był przeciwnikiem etatyzmu i zwolennikiem indywidualizmu gospodarczego, reprezentował neoklasyczną szkołę w ekonomii. W swych publikacjach postulował wolność gospodarczą, prywatną własność i rozwój klasy średniej. Jego dorobek naukowy liczy ponad 300 pozycji.

Od czasów studiów pozostawał w przyjaźni z Romanem Dmowskim, należał do Ligi Narodowej, a w latach 1921–1924 do Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego. Należał do grona ekspertów, tworzących merytoryczne zaplecze formacji. Z endecją był związany do wybuchu II wojny światowej.

Wypowiadał się krytycznie na temat przewrotu majowego i sanacji. Tylko dzięki zdecydowanemu sprzeciwowi Rady Wydziału Uniwersytetu Poznańskiego kierowaną przez niego katedrę udało się ochronić od likwidacji przez autorytarną władzę.

W czasie II wojny światowej został wysiedlony przez Niemców do Generalnego Gubernatorstwa. Pod koniec okupacji przebywał w Kielcach, gdzie na tajnych kursach wykładał ekonomię. Po wojnie powrócił do Poznania i do pracy na uniwersytecie.

W 1949 r. z powodów politycznych władze komunistyczne przeniosły go w stan spoczynku i zlikwidowały jego katedrę. Po 1956 r. umożliwiono mu na cztery lata powrót do pracy na Uniwersytecie.

Twórca poznańskiej szkoły ekonomicznej zmarł 9 sierpnia 1964 r., spoczął na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu.