Jak informuje IPN Oddział w Rzeszowie „album opracowany został w związku z uchwałą Sejmu RP uznającą rok 2018 rokiem abp. Ignacego Tokarczuka. Prezentuje drogę życiową i posługę duszpasterską ordynariusza przemyskiego. Poprzedzony został przedmowami Prezydenta RP Andrzeja Dudy, abp. Stanisława Gądeckiego – Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, abp Adama Szala – Metropolity Przemyskiego oraz dr. Jarosława Szarka – Prezesa IPN".

Na łamach dodatku przemyskiego do tygodnika ''Niedziela'' w artykule „Pasterz Niezłomny" siostra Paulina Januchta przypomniała biografie abp Ignacego Tokarczuka, który „kierował najpierw diecezją, a potem archidiecezją przemyską w latach 1965-1993. Urodził się 1 lutego 1918 r. w Łubiankach Wyższych k. Zbaraża. W latach 1937-1942 studiował teologię na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Święcenia kapłańskie otrzymał 21 czerwca 1942 r. we Lwowie z rąk bp. Eugeniusza Baziaka.

Jako wikariusz pracował w parafii Złotniki. 22 lutego 1944 r. – ostrzeżony – uniknął śmierci z rąk UPA. Po powrocie do Lwowa pracował w parafii św. Marii Magdaleny. Po ponownym zajęciu Lwowa przez Sowietów w listopadzie 1945 r. wyjechał do Katowic. Tam został wikariuszem w parafii Chrystusa Króla. Rok później rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, w 1951 r. obronił doktorat. Początkowo pracował na KUL-u, a w 1952 r. wyjechał do Olsztyna, gdzie przez 10 lat był wykładowcą w Wyższym Seminarium Duchownym Hosianum. Wykładał filozofię i teologię. W 1962 r. powrócił na KUL.

Biskupem przemyskim papież Paweł VI mianował go 3 grudnia 1965 r. Święceń biskupich udzielił mu prymas Polski kard. Stefan Wyszyński. W okresie zarządzania diecezją przemyską abp Tokarczuk występował przeciwko programowej ateizacji społeczeństwa, walce z religią i szykanowaniu wierzących przez władze PRL. Często mówił o tym w kazaniach. Ze 142 kazań wygłoszonych w 1970 r., 13 władze komunistyczne uznały za zagrażające ustrojowi. W latach późniejszych było ich więcej. (...)

W latach 70. i 80. XX wieku abp Tokarczuk wspierał działania opozycji demokratycznej, m.in. Komitetu Obrony Robotników, Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, a później NSZZ „Solidarność". (...)

Abp Ignacy Tokarczuk wbrew zakazom i zarządzeniom komunistycznych władz PRL utworzył w swojej diecezji przeszło 220 nowych parafii, wybudował ponad 430 kościołów i kaplic".

Jak przypomina Encyklopedia Solidarności abp Ignacy Tokarczuk był niezwykle dobrze wykształcony - ukończył „studia teologiczne i filozoficzne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, Wydz. Teologiczny, (...) studia na Studium Zagadnień Społecznych i Gospodarczych Wsi Polskiej KUL (1946-1948), Wydz. Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL (1946-1947), Wydz. Filozofii Chrześcijańskiej KUL (1947-1950)". Miał też doktorat z filozofii.

Z racji na to, że „w kazaniach występował przeciwko programowej ateizacji społeczeństwa, walce z religią i nietolerancji władz wobec wierzących", gdy w 1967 został „wysunięty przez prymasa Stefana Wyszyńskiego do Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu", wywołało to „konflikt z władzami i zamrożenie prac komisji do 1980".

Encyklopedia Solidarności przypomina też zasługi arcybiskupa dla walki z komuną. „W 1970 zainicjował utworzenie pierwszego Diecezjalnego Ośrodka Duszpasterstwa Akademickiego przy kościele Chrystusa Króla w Rzeszowie. Popierał inicjatywy obywatelskie domagające się respektowania konstytucji, wspierał opozycję demokratyczną, m.in. utworzenie w 1978 Komitetu Samoobrony Chłopskiej Ziemi Rzeszowskiej oraz w 1979 Przemyskiego Komitetu Samoobrony Ludzi Wierzących.

Od IX 1980 wspierał „S", m.in. odprawiał uroczyste msze św. w intencji związku, poświęcał krzyże i sztandary, udzielał wsparcia inicjatywom na rzecz upamiętnienia przeszłości.

Po 13 XII 1981 zaangażowany w pomoc dla „S", wspierał kapłanów szykanowanych i represjonowanych przez władze. Publicznie domagał się zwolnienia internowanych i rozpoczęcia dialogu z narodem (dożynki na Jasnej Górze, 5 IX 1982). Udzielał wsparcia KIK i inicjatywom katolickim związanym z organizacją niezależnej kultury i oświaty (tygodnie kultury chrześcijańskiej, katolickie tygodnie historyczne w Rzeszowie, ogólnopolskie przeglądy zespołów oazowych w Stalowej Woli). Wspierał działalność wydawniczą poza cenzurą, m.in. w ramach Biblioteczki Przemyskiej, gdzie rozpoczęto wydawanie serii książek opisujących historię diecezji przemyskiej, wydawanie nieregularnego tygodnika diecezjalnego „Rola Katolicka", a następnie tygodnika społeczno-kulturalnego „San". 5 XI 1984 zainicjował powołanie Instytutu Wyższej Kultury Religijnej w Stalowej Woli, w 1988 powołał Diecezjalną Radę Kultury, w której skład weszli przedstawiciele środowisk katolickich. Był obiektem stałego zainteresowania aparatu bezpieczeństwa PRL. W odwecie za słowa zawarte w kazaniu wygłoszonym na Jasnej Górze w 1982 władze nie zgodziły się na jego wyjazd na uroczystości kanonizacyjne o. Maksymiliana Kolbego w Rzymie".

Arcybiskup był między innymi od „6 XI 1975 – 12 I 1990 rozpracowywany przez Wydz. IV KW MO/WUSW w Rzeszowie (od 1975 w Przemyślu) w ramach SO krypt. Arka; 6 V 1972 – 10 X 1989 przez Wydz. IV KW MO w Rzeszowie (od 1975 w Przemyślu) w ramach SOR krypt. Capito; 18 XII 1975 – 8 XII 1989 przez Wydz. IV KW MO/WUSW w Rzeszowie w ramach SO krypt. Arka II".

Jan Bodakowski