Kościół Katolicki (co potwierdził synod w Orange w 529) naucza, że „wola człowieka nie może się zwrócić ku Bogu bez wcześniejszego daru łaski. To po stronie Boskiej łaski leży inicjatywa, natomiast wola ma pełną swobodę jej przyjęcia lub odrzucenia”. O naszym zbawieniu decyduje to, jak odpowiadamy na łaskę, która obdarza nas Bóg. Nasza wolność pozwala nam przyjąć lub odrzucić łaskę Boga.

Odmiennie od nauczania Kościoła Katolickiego święty Augustyn miał twierdzić, że nie ma w pełni wolnej woli, bo ludzie są słabi, wszelkie dobro w człowieku to owoc Łaski Bożej, człowiek nie ma wpływu na swoje zbawienie, bo jego los wyznacza Bóg jeszcze przed naszym narodzeniem (decydując, kto zostanie zbawiony, a kto potępiony), ludzie nie mogą nic zrobić, by przybliżyć się do zbawienia, wybrani trwają w moralności dzięki Łasce Boga.

Poglądy świętego Augustyna wynikały z jego problemów z samokontrolą, z racji na swoje kłopoty święty był sceptyczny co do wolnej woli, i uważał, że jest zdeformowany piętnem grzechu pierworodnego.

W narracji antykatolickiej i protestanckiej od wieków jednym z głównych kłamliwych antykatolickich argumentów jest krytyka katolickich odpustów (które związane są z katolicką wiarą co do tego, że ludzie mają wpływ na swoje życie po śmierci). Warto pamiętać, że „odpust to akt Kościoła, poprzez który” Kościół uwalnia grzeszników „od czyśćcowych następstw grzechu”. Odpusty są też „nagrodą za służbę Kościołowi”. Odpusty można uzyskać dla siebie lub dusz czyśćcowych.

Protestanci są dumni z likwidacji odpustów. Moim zdaniem nie mają ku temu powodu. W średniowieczu z odpustów (czyli dobrowolnie wpłacanych Kościołowi datków grzeszników) Kościół finansował lecznictwo, edukacje i pomoc społeczną (państwo w tamtych wiekach taką działalnością społeczną się nie zajmowało, i była ona domeną Kościoła). Kiedy protestanci likwidowali instytucje Kościoła katolickiego na zajętych przez siebie terenach i odpusty będące źródłem finansowania usług społecznych, to pomoc potrzebującym musiało zacząć udzielać państwo. Socjalna działalność państwa musiała być sfinansowana z nowych podatków. W wyniku protestantyzm sprawny system usług społecznych finansowanych z dobrowolnych opłat został zamieniony na system państwowy finansowany z przymusowych podatków.

Kościół Katolicki naucza, że Miłosierdzie Boże jest nieustanne, Bóg swoją łaską nieustannie nas obdarza, i w każdej chwili łaskę Boga możemy przyjąć. Z racji na to stanowisko nadmierny rygoryzm był obcy Kościołowi katolickiemu. W 251 roku rygorystycznie podchodzący do apostatów teolog Nowacjusz doprowadził do schizmy. nowacjańskiej, która odmawiała Kościołowi prawa odpuszczenia grzechu apostazji wszystkim tym, którzy w czasie prześladowań chrześcijan, by ratować swoje życie, zaparli się wiary – takich apostatów nowacjanie uznawała za chrześcijan, ale nie za katolików. Wyznawcy tej schizmy uznający papieża i biskupów za zbyt liberalnych (za to, że wybaczali apostatom) zostali przez Kościół za nieposłuszeństwo wobec papieża, pomimo swej ortodoksji, uznani za wyłączonych ze wspólnoty wiernych.

Więcej o nauczaniu Kościoła katolickiego można dowiedzieć się z książki „Depozyt wiary. Jak Kościół katolicki zachował autentyczną doktrynę wczesnych chrześcijan” autorstwa Jamesa Papandrea, wydanej przez eSPe.

Jan Bodakowski